كيمىاى سعادت، كتابى است كه در واپسين سال‌هاى قرن پنجم هجرى قمرى نوشته شد و بیش از نهصد سال از زمان آن می‌گذرد، اما همچنان زنده و تأثيرگذار است و نثر روان و زيبايش، نظرها را به خود جلب مى‌كند. غزالى، كيمىا را در آخرين سال‌هاى زندگى خود به نگارش درآورد و يادگارى مهم از خود در زبان فارسى بر جاى گذاشت كه در طول سده‌ها كم‌وبيش اثربخش بوده است. در جستجوى رستگارى رويات فشرده‌اى از پاره‌اى سخنان اصلى غزالى در كيمىاى سعادت و حكايت‌هاى آن به دست مى‌دهد. ابوحامد محمد غزالى در سال 450 هجرى قمرى در طوس زاده شد و در سال 505 در همان شهر از دنيا رفت. در طول عمر 55 ساله‌اش، سفرها و تجربه‌ها و سير انديشه‌‌اى پرفراز و نشيب داشت. او در جوانى، با ذهن وقاد و استعداد فوق‌العاده و جاه‌طلبي‌يى كه داشت به مقام استادى و تدريس در يكى از بزرگ‌ترين مراكز علمى آن زمان يعنى نظامىه بغداد رسيد. اما ديرى نگذشت كه در تحولى روحى و فكرى، كه خود بعدها شرحى خواندنى از آن به دست داد، كار و بار و تدريس‌اش را رها كرد و طى 12 سال در سرزمىن‌هاى مختلف سفر كرد و در كنار تأمل و بازانديشى درباره‌ى خود و زمانه‌اش، تجربه‌هايى در سلوك معنوى و عرفانى اندوخت. رهاورد اين تجربه‌ها و تأملات و انديشه‌هاْ كتاب‌هاى متعددى بود كه يكى از معروف‌ترين آن‌ها كتاب إحياء‌علوم‌الدين است در چهار جلد، و شاهكار فارسى‌اش كيمىاى سعادت كه افزون بر آن كه بسيارى از نظرات اساسى او را باز مى‌گويد، نثرى روان و سنجيده دارد و سرشار از حكايت و تمثيل است. در جستجوى رستگارى، كه 463 حكايت از كيمياى سعادت را در بر مى‌گيرد، كوششى است براى نزديك شدن به دنياى انديشه و سخن غزالى و نمودارى است از «روح» اين كتاب خواندنى. در بخش اول كتاب، آراء و نظرات گوناگونى راجع به غزالى و كار و انديشه‌ى او شرح و بيان شده است. بخش‌هايى از زندگى خودنوشت غزالى نيز در اين بخش آمده است. بخش دوم كتاب شامل دوپاره است: در پاره‌ى اول گزارش فشرده‌اى از سخنان غزالى در كيمىا ارائه شده، و پاره‌ى دوم هم دربردارنده‌ى زبده‌ى حكايت‌هاى اين شاهكار فارسى است. مى‌توان مطمئن بود كه در اين بخش هم از حيث ارزش ادبى و هم از حيث درون‌مايه‌ى فكرى و معنوى، بهترين حكايت‌هاى كيمىاى سعادت را در دست داريم. «در جستجوى رستگارى»، نمودى از دنياى انديشه و سخن غزالى و نيز جلوه‌اى از فرهنگ و نگرش زمانه‌اى است كه او در آن مى‌زيست.
نظرات