«آصف بیات» متفکر و جامعه‌شناسی‌ست که بیش از ٤٠ سال است به‌طور ویژه به تحولات کشورهای مختلف خاورمیانه پرداخته و مقاله‌ها و کتاب‌هایش نه مانند نمونه‌های ایرانی از ضعف نظری و تحلیلی رنج می‌برند و نه مانند نمونه‌های غربی دچار نقصان در شناخت تاریخی و ساختارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این کشورها هستند. به واقع می‌توان گفت نوشته‌های آصف بیات پیرامون خاورمیانه و شرایط سیاسی و اجتماعی‌اش، جامعیتی دارد که کمتر تحلیلگری در امروز جهان را می‌توان با او قیاس کرد. «پسااسلام‌گرایی» یکی از آخرین کتاب‌های بیات است که با دقت نظری شگرف به جنبش‌های اسلام‌گرایانه و پسا اسلام‌گرایانه‌ی خاورمیانه پرداخته و با توجه به انقلاب ایران، انقلاب‌های بهار عربی و شکل‌گیری گروه‌های مختلف در هردو جبهه، تحلیلی قابل اتکا و مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشورهای اسلامی منطقه را ارئه کرده است. کتاب پسااسلام‌گرایی دلایل فرسایش پروژه‌های اسلام‌گرایی را از یک سو و از سوی دیگر، هنوز به انسجام رسیدن پروژه‌ی پسااسلام‌گرایی را با زیر نظر گرفتن جنبش‌های مختلف منطقه، بررسی و تحلیل می‌کند. نقش کمرنگ اسلام‌گرایی در انقلاب‌های بهار عربی، اشتباهات گروه‌هایی مانند اخوان‌المسلمین در زمان به قدرت رسیدن و از دست دادن جایگاه اجتماعی‌شان و ازدست‌دادن قدرت، همین‌طور رشد گروه‌های تندرو نظیر طالبان، داعش و..، اتفاق‌های سوریه، عراق، ایران و افغانستان و گرایش‌ها و برداشت‌های هردو جبهه از نولیبرالیسم، بخشی از مباحثی‌ست که بیات در «پسااسلام‌گرایی» به آن‌ها می‌پردازد. آصف بیات البته پروژه‌ی پسااسلام‌گرایی را لازمه‌ی حیات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشورهای منطقه می‌داند و ارزیابی دوباره، نقادانه، صریح و صادقانه‌ی اسلام‌گرایی و میراث پرتنقاض آن را راه حلی می‌داند برای فراگیر شدن این پروژه و به نتیجه رسیدنش.
-------------
آصف بیات (متولد: ۱۳۳۳) محقق و نویسنده ایرانی و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لایدن هلند است. او پیشتر، به مدت ۱۷ سال، استاد دانشگاه آمریکایی قاهره (AUC) بوده است. بیات ۱۳۳۳ شمسی در روستایی کوچک در استان تهران به دنیا آمد. او در دوران نوجوانی به تهران نقل مکان نمود، در رشته علوم سیاسی در دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی تهران پذیرفته شد و به عالم سیاست روی آورد. بیات در اواخر دهه ۱۳۵۰، تحصیلات تکمیلی خویش را در دانشگاه کنت بریتانیا ادامه داد و نقش کارگران در انقلاب سال ۱۳۵۷ را به عنوان موضوع پایان‌نامه دکترایش انتخاب کرد که با نام «کارگران و انقلاب در ایران» به چاپ رسید. او سپس در سال ۱۹۸۶ به مصر نقل مکان کرد تا در دانشگاه آمریکایی قاهره درس بدهد، بسیاری از تحقیقات او بر مسائل اجتماعی آن کشور متمرکز شد و کتاب «کار، سیاست، و قدرت» را به رشته تحریر درآورد که درباره تجربه مصر از مشارکت کارگری از زمان ریاست‌جمهوری جمال عبدالناصر بود.
نظرات