بنا به گزارش اصلاحوب همایش روش‌های تربیتی برای مربیان جماعت در دفاتر ارومیه، سرو و سیلوانا تحت عنوانِ «نبایدها و بایدهای تربیتی» با ارایه‌ی دلیر عباسی از مربیان باسابقه‌ی شعبه‌ی آذربایجان غربی با حضور جمعی از مربیان جماعت در سه دفتر پیشگفته برگزار شد.
عباسی ابتدا به ایضاح مفهومی تربیت پرداخت و اهداف تربیت را از دیدگاه اندیشمندان غربی مورد بررسی قرار داد. وی گفت: هدف تربیت از نظر سقراط «عشق به زیبایی»، از نظر افلاطون «مبارزه با زشتی و تصنّع»، از نظر ژان ژاک روسو «تأمین آزادی برای کشف طبیعت کودک و انسان» و از نظر آدریان ولز، روانشناس بالینی بریتانیایی «بیرون آوردن فکر از بن‌بستها» و بالاخره از دیدگاه ریچارد استنلی پیترز مؤسس فلسفه‌ی تعلیم و تربیت متداول در نیمه‌ی دوم قرن بیستم بریتانیا «تربیت فرایندی است که به توسعه‌ی مطلوب ذهنی منجر می‌شود.» است.
وی در ادامه به اهداف تربیت از نظر قرآن و سنت اشاره کرد. وی با استناد به آیه‌ی ٢٥ سورهی انبیاء: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ ﴿٢٥﴾ ما پیش از تو هیچ پیغمبری را نفرستاده‌ایم، مگر این که به او وحی کرده‌ایم که: معبودی جز من نیست، پس فقط مرا پرستش کنید.» گفت: اولین هدف تربیت از دیدگاه قرآن، آشنایی انسان با خدا و ایجاد رابطه میان انسان با خداست. پیامبران(علیهم‌الصلوات والبرکات) آمدەاند تا بە انسان بگویند که هیچ معبود بحقی بە جز الله جلّ جلاله وجود ندارد و درنتیجه به انسان‌ها اعلام کرده‌اند که تنها باید از او، اطاعت کامل و بدون چون و چرای از سر طوع و رغبت نمود.
وی «آماده کردن فرد برای رویارویی با مقتضیات زندگی مادی» را دومین هدف تربیت از دیدگاه قرآن ذکر نمود و گفت: خداوند متعال در آیه‌ی ١٥ سورهی ملک می‌فرماید: هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِن رِّزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ؛ او کسی است که زمین را رام شما گردانیده است. در اطراف و جوانب آن راه بروید، و از روزی خدا بخورید. زنده شدن دوباره در دست او است. جست‌وجوی رزق در اطراف و اکناف زمین برای بقای حیات مادی و تأمین نیازهای فیزیولوژیک و اولیه‌ی انسان، از اهداف تربیت قرآنی است.
عباسی در ادامه با استناد به آیه‌ی «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى﴿ملک:١٤﴾ قطعاً رستگار می‌گردد کسی که خویشتن را (از کثافت کفر و معاصی) پاکیزه دارد.» افزود: سومین هدف تربیت از دیدگاه قرآن، ایجاد تحول در رفتار فرد اعم از کردار و گفتار و زبان بدن و تغییر نیات، اراده‌ها و خواست‌های او سازگار با رویکرد اسلامی است.
وی تربیت دینی و اخلاقی را: الف) بیدار کردن وجدان اخلاقی متربیان تا خود خیر و فضیلت را کشف کنند و ب) پدیدار کردن نیروی محبّت الهی و عشق به ارزشهای الهی و نیاز به عبودیت در متربیان دانست.
این دانش‌آموخته‌ی فلسفه‌ی اخلاق و الهیات، در ادامه‌ی این کارگاه آموزشی- تربیتی، به علل انحراف تربیت از جایگاه اصلی خویش پرداخت. وی گفت: «مکانیکی تلقی کردن تربیت، محصول‌مداری و کالا پنداشتن تربیت، بیرونی و تزئینی تلقی کردن تربیت، این تصور که باید مربی اهداف از پیش‌تعیین‌شده داشته باشد و «اکتسابی» تلقی نمودن تربیت و «علم» پنداشتن تربیت و«بارآوردن و عادت دادن» تلقی نمودن تربیت و «دخالت کردن» تلقی نمودن تربیت و تربیت را معادل با نصیحت کردن دانستن و «پاسخ به نیاز» و «افزودن» تلقی کردن تربیت از مهم‌ترین عوامل انحراف فرایند زمان‌بر تربیت‌اند.
وی افزود: «زماني كه «آموزش ديني»، مانع «تربيت ديني» است! «دین‌دهی»، مانع «دین‌یابی» و «دین‌آموزی» حجاب «دین‌ورزی» است! زمانی که «آموزش دینی»، مانع «تربیت دینی» است! هنر یک مربی موفق در پرورش حس دینی متربی در این است که شوق کنجکاوی و حس حقیقت‌جویی او را نسبت به زیبایی‌های دین و حلاوت دین‌داری افزایش دهد و از هرگونه آموزش تحمیلی و انتقال مستقیم مطالب و مفاهیم دینی بدون آمادگی قبلی بپرهیزد. او باید فرصتی را فراهم آورد که مخاطب، دین را نه کسب، که «کشف» کند، چرا که تربیت دینی فرایندی ارتجالی و اکتشافی است و نه اکتسابی و تحمیلی! و جوهره‌ی دین نه یک «فراورده‌ی بیرونی» که یک «فرایند درونی و فطری» است. هدف تربیت دینی برانگیختن شوق و رغبت به خدا‌پرستی و پی بردن به کارکرد لذت‌بخش دین است. در واقع آموزش این‌که آدمی چگونه به حقیقت دینی دست یابد، مهم‌تر از دریافت معلومات دینی از جانب دیگری است و ایجاد شور طلب و شوق به دین ضروری‌تر از اطلاعات دینی است.»
وی در آسیب‌شناسی تربیت به آثار و کتاب‌های سه روانشناس تربیتی ازجمله دکتر عبدالعظیم کریمی، دکتر خسرو باقری و دکتر ویلیام گلاسر روانشناس صاحب آوازه‌ی آمریکایی صاحب «تئوری انتخاب و آموزش کیفی» استناد کرد و از حاضران خواست به آثار این سه اندیشمند تعلیم و تربیت، رجوع و آنها را مورد کنکاش قرار دهند.
این کارگاه با مشارکت فعّال حاضران و به چالش کشاندن مباحث و به شیوه‌ی گفت‌وگو برگزار و بیشتر شرکت‌کنندگان از غنای کارگاه و این روش ارائه، ابراز رضایت نمودند.
گفتنی است این کارگاه دنباله و مکمّل کارگاه‌های آموزشی – توجیهی مربیان در سال ١٤٠١ بود و ممکن است در جلسات دیگری ازسوی همین مدرس در دفاتر شعبه ادامه یابد.
نظرات