همه‌ی ما این فرموده را شنیده‌ایم که ابو هریره (رض) از پیامبر(ص) روایت می‌کند که می‌فرماید: «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ، وَمَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ» (روایت از امام بخاری)
«هرکس رمضان را از روی ایمان و اخلاص روزه بگیرد گناهان قبل از رمضان او بخشیده خواهد شد و هرکس شبهای قدر را از روی ایمان و اخلاص، شب زنده‌داری کند گناهان پیشین او بخشیده خواهد شد.»
ولی آیا فکر می‌کنید بخشش از گناهان گذشته‌مان آسان باشد؟ و هر کدام از ما این بخشش را بدست خواهد آورد؟ بلی، خدای ما بخشنده، رحیم و غفور است؛ ولی باید بدانی ماه رمضان، ماه امتحان و مسابقه است، بندگان مسابقه می‌دهند تا نیکویی خودشان را به خدای بزرگ نشان دهند.
آیا به نظر شما آینده‌ی افراد تنبل و خوابیده در این ماه چیست؟
یک بار دیگر فرموده‌ی بالا را بخوان، می‌بینی که کلمه‌ای در آن پنهان است که کلید درهای خیر و مغفرت و پاک کننده‌ی گناهان گذشته‌مان است، آنهم «إيمَانًا وَاحْتِسَابًا» است.
معنی «إيمَانًا» چیست؟ بدون شک همه‌ی ما معنی این فرموده را می‌دانیم که «بنی الإسلام علی خمس» اسلام بر پنج پایه بنا شده است که یکی از آن پایه‌ها روزه‌ی ماه رمضان است.
که این چنین است، من روزه هستم به خاطر اطاعت از خدای بزرگ که در قرآن آمده: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» (بقره‌: 183)
همچنین به خاطر اطاعت از پیامبر خدا (ص) روزه می‌گیرم که سرچشمه‌ی این اطاعت، اطاعت از پروردگار است.
لازم است بدانیم معنی «احْتِسَابًا» چیست؟
بسیار ساده است «احْتِسَابًا» یعنی از دل نیت کنی و آماده باشی برای عمل صالح و آن عمل برای خدا باشد و درونت را سوق دهی برای بدست آوردن پاداش بعد از انجام عمل صالح.
پس کلمه‌ی پنهان این فرموده، ایمان و نیت خوب است و همین درجه‌ی مسلمان را نزد خدا مشخص می‌کند.
خداوند می‌فرماید: «وَمَنْ أَرَ‌ادَ الْآخِرَ‌ةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـٰئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورً‌ا» (إسراء: 19)؛ و هر کس که (دنیای جاودانه‌ی) آخرت را بخواهد و برای (فراچنگ آوردن) آن، تلاش سزاوار آن را از خود نشان دهد، در حالی که مؤمن باشد، این چنین کسانی، تلاششان بی‌سپاس (و بی‌اجر) نمی‌ماند. 
و می‌فرماید: «وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ» (آل عمران: 145)؛ و هر که پاداش (و متاع) آخرت را خواهان باشد از آن بدو می‌دهیم، و ما پاداش سپاسگزاران را خواهیم داد.
حمد و سپاس برای خدای بزرگ، انسان‌ها را طوری خلق کرده که فطرتش چنین است که میل هیچ کاری را ندارد تا نداند که از آن کار پاداشی بدست می‌آورد، وقتی چنین است، اگر برای این دنیای فانی این طور هستیم پس چرا برای قیامتی آباد این طور نباشیم؟
ببینیم نیت خوب در روزه گرفتن چه سودی دارد:
۱- باعث اطاعت ازخدای بزرگ و پیروی از پیامبر (ص) می‌شود.
۲- باعث پاک شدن اعمال و میزان ایمان و عمل صالح را زیاد می‌کند به شرطی که لذت اطاعت از خدای بزرگ را در عمل‌هایت ببینی، نه اینکه تنها چند حرکت و کار روتین و بدون لذت باشد.
۳- باعث می‌شود در انجام عمل صالح دلسوز باشی و دور باشی از شک و تکبر و چیزی جز پاداش نخواهی، چون جای نیت دل است و غیر از خدای بزرگ هیچکس نمی‌داند که نیت دل‌ها چیست.
۴- نشانه‌های حسن ظن به خدای بزرگ این است که: عمل صالح انجام بدهم و حسن ظن داشته باشم به خدای خودم که با وجود بی‌توجهی و کم و کاستی عملهای خوبم را قبول می‌کند.
۵- باعث اعتماد به نفس و مصمم شدن در انجام دادن عمل صالح است. زمانی که تنبلی تو را سست می‌کند و قیامتی روشن را بیاد می‌آوری و شارژ می‌شود.
۶- مداومت در نیت کردن خوب، همه زندگی را به اطاعت از خدای بزرگ تبدیل می‌کند یعنی (عوض کردن عادت‌ها به عبادت) چون همه‌ی ما عادت کرده‌ایم همه ساله روزه بگیریم، مثل همه‌ی مردم ولی فرد زیرک آن است که از همه‌ی لحظه‌های این ماه سود برگیرد.
۷- با نیت پاک برای انجام عمل صالح، حتی اگر نتوانی به هر علتی انجامش بدهی. پیامبر (ص) در این باره می‌فرماید: اگر بنده‌ی خدا مریض شد یا سفر کرد عملهای صالحش برایش حساب می‌شود، مثل وقتی که سالم بود و انجامشان می‌داد. حمد و سپاس برای خدا.
۸- نیت پاک درجه‌ی بندگان را نزد خدا بالا می‌برد پیامبر (ص) در این باره می‌فرماید: تو هیچ عمل صالحی را از خودت بجای نمی‌گذاری مگر درجه‌ات نزد خدای بزرگ بالا می‌رود. (مضمون روایتی از امام بخاری)