فراتر از جهان متمدن!!
عقب افتادگی برخی از ملّتهای مسلمان شاید انسان را دچار این تصوّر کند که منشأ آن آموزههای رسول خدا (ص) است که مردم از آن تبعیّت میکنند؛ امّا این توهّمی بیش نیست؛ زیرا رسول خدا(ص) از فساد و عقبافتادگی این ملّتها بیزار است.
رسول خدا(ص) مصرّانه عموم مردم را به پاکیزگی دعوت میکند؛ تا جایی که آن را اساس و پایهی هر عبادتی به شمار آورده است. به عنوان مثال، صحّت و مقبولیت نماز را مشروط به داشتن وضو کرده است؛ یعنی از مسلمانان میخواهد هر روز پنج بار وضو بگیرند!!
یا اینکه رسول خدا (ص) زن و مرد را به غسل کامل بدن پس از هم بستر شدن دعوت میکند و هیچ تفاوتی میان زن و مرد قائل نیست. هم چنین مسلمانان را به غسل مستحب روز جمعه توصیه میکند و به آنان سفارش میکند که هنگام وضو گرفتن، خوابیدن، بیدار شدن از خواب و خواندن هر نمازی، دندانهایشان را مسواک بزنند. وی در این باره میفرماید: «لَو لا أََن أَشُقَّ عَلَی أُمَّتِی لَأَمَرتُهُم بِالسِّوَاکِ عِندَ کُلِّ صَلَاة»: «اگر بیم سختگیری بر امتام نبود، به آنان دستور میدادم که [قبل] از هر نمازی، دندانهایشان را مسواک بزنند.» (روایت ازترمذی )
رسول خدا (ص) 1400 سال قبل مردم را به این کار توصیه نموده است؛ در حالی که جهان در تاریکیها و تحجّر قرون وسطایی دست و پا میزد.او مردم را به پاکیزگی لباسها فرا میخواند و نجاست آنها را باطل کنندهی نماز میداند. یعنی لباس انسان مؤمن باید همیشه پاکیزه باشد ؛ چرا که او همیشه نماز میخواند.
رسول خدا (ص) مردم را به توصیههایی بسیار فراتر و پیشرفتهتر از توصیههای نوین پزشکی سفارش میکند و آنان را از ادرار کردن وقضای حاجت در آبهای راکد، راههای عمومی و استراحت گاهها باز میدارد. از پیامبر (ص) روایت شده است که فرمود: «لا یَبُولَنَّ أحَدُکُم فِی المَاءِ الرَّاکِدِ، ثُمَّ یَتَوَضَّأ َ مِنهُ »: «هیچ کس نباید در آب راکد دفع ادرار کند و سپس از آن وضو بگیرد.»(روایت از ترمذی)
آبهای راکد، کانون رشد و تکثیر میکروبها، انگل بیلازریا و سایر انگلهای بیماری زای دیگر است.
رسول خدا(ص) با صدای بلند مردم را به نظافت عمومی فرا میخواند، آن گاه که پیام پروردگارش را در میان آنان اعلام میدارد: «إنَّ الله َ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ و یُحِبُّ المُتَطهّرین»: «خداوند توبه کاران و پاکیزگان را دوست میدارد.» (بقره:222) یعنی افراد پاک دل را به خاطر توبهی مداوم، و افرادی را که پاکیزگی ظاهر را رعایت میکنند، دوست میدارد.
اما اوضاع و احوال نابسامان اجتماعی که مسلمانان گرفتار آن شدهاند، باعث شده است که این چهرهی زشت از اسلام، به دشمنان نشان داده شود.
دشمنان اسلام هم بلافاصله با راه انداختن هیاهو به مردم دنیا میگویند: ببینید، اینها همان پیروان محمّد هستند که در زندگی عقب ماندهاند!!
اما رسول خدا(ص) از این عقبافتادگی بیزار است. خداوند در روزهای آغازین نزول وحی، او را مبعوث کرد تا به ادای رسالتاش بپردازد و به او فرمود: «یَا أیُّهَا المُدَّثِّرُ * قُم فَأنذِر * وربَّکَ فَکَبِّر * وَ ثِیابَکَ فَطَهِّر * وَالرُّجزَ فَاهجُر»: «ای جامهی خواب بر خود بسته، برخیز و [مردم را ]هشدار بده، و پروردگارت را به بزرگی یاد کن، و جامههای خویش را پاکیزه دار، و از پلیدی دور شو»(مدثر:5-1)
«و ثِیابَکَ فَطَهِّر» اولین چیزی که پروردگارش او را به سوی آن فرا میخواند، این است که جامهاش را از هر گونه آلودگی و ناپاکی پاکیزه نگه دارد. از او میخواهد که تمام اسباب و اثاثیه و وسایل زندگی و رفتارش در زندگی به دور از هر ناپاکی باشد. اسلام حقیقی این است!! اما میلیونها نفر از پیروان رسول خدا (ص) با رفتار ناشایست خود، رسالت او را بدنام کردهاند و در سراسر جهان به بدترین سوژهی تبلیغاتی علیه اسلام تبدیل شدهاند. بیگانگان از کشورهایشان که در اوج پیشرفت قرار دارند، و از بالاترین سطح نظافت عمومی و خصوصی برخوردارند، به کشورهای اسلامی میآیند! اما چه میبینند؟ آنها با عقب افتادهترین جوامعی رو به رو میشوند که تاکنون دیدهاند!! از اینرو نسبت به این کسانی که خود را منسوب به محمد (ص) میدانند، بدترین تأثیر میپذیرند و با خود میگویند: اگر این دین چیز شایستهای بود، این مردم را به سوی پاکیزگی گسیل میداشت.
حسّاسیت زائد الوصف!!
«إنَّ النَّبِیَّ (ص) قَالَ: إذا أمَّ أحَدُکُم النَّاسَ فلیُخفف، فإن فیهم الصغیرَ و الکبیرَ والضعیفَ والمریضَ، فإذا صلی وحده، فلیُصل کیف شاء»: « پیامبر (ص) فرمود: هرگاه یکی از شما امام جماعت شود باید نماز را کوتاه و خلاصه بخواند، چرا که در میان نماز گزاران، خردسال، سالمند، ضعیف و بیمار وجود دارد.اما اگر به تنهایی نماز بخواند، هرطور که دلش میخواهد آنرا ادا کند. » (روایت از ترمذی)
در این راهنمایی و توصیهی نبوی چه چیزی نهفته است؟ بدونتردید، کلیدی شگفت از کلیدهای شخصیت رسول خدا (ص) در آن نمایان است که او بسیار بسیار حساس بود! حسّاسیت او به حدّی است که به خاطر مردم از طولانی کردن نماز نگران است و این فرمایشهای جاودان از زبانش میتراود...
«إذا أمَّ أحَدُکُم النَّاسَ» هیچ کس حق ندارد بر دیگری سنگینی کند و کسی که امام جماعت است نمیتواند خواست خود را بر دیگران تحمیل کند و آنها را پشت سرِ خود گروگان بگیرد... هرگز... او باید تا آنجا که در توان دارد، نماز را کوتاه و خلاصه کند.
چرا؟
«فإن فیهم الصغیرَ» در میان کسانی که پشت سر او به نماز ایستادهاند، کودکانی وجود دارند که برای سجده کردن در مقابل پرودگارشان به مسجد آمدهاند. ای کسی که به عنوان امام با طولانی کردن نماز بر مردم سنگینی میکنی، با ذوق سلیم جور در نمیآید که آنها را زیر فشار و تنگنا قرار دهی!!
«والکبیر» در میان نمازگزاران افراد سالخوردهای به چشم میخورد که فرسودگی و رنجهای سنگین این دوره از عمر، آنها را تضعیف کرده است، همین حدّ آنها را کفایت میکند و افزودن بار سنگین دیگری بر آنان، به دور از عقل و منطق است.
«والضعیف» در بین نمازگزاران زنانی ناتوان و رنجور وجود دارند که برای ادای نماز با مردان به مسجد آمدهاند تا اصل مساوات میان دو جنس زن و مرد در اسلام را تحقّق بخشند، پس نباید آنان را در تنگنا قرار داد؛ زیرا تاب و تحمّلشان کمتر از مردان است. همچنین در صف نمازگزاران افراد ناتوان، به نماز ایستادهاند و نباید همه را یک جور به حساب آوری!
«والمریض» در صف نمازگزاران افراد بیماری به چشم میخورند که بیماری آنان را ناتوان ساخته و از ایستادن پیاپی و طولانی کردن نماز عاجزند، لذا باید امام، شرایط و وضعیت همگی اینها را رعایت کند و به آنان ترحّم کند.
در اینجا به یکی از ویژگیهای شگفت رسول خدا (ص) پی میبریم؛ ویژگی نفوذ در اعماق همهی جانها؛ گویی که اعماق درونشان را باچشم سر میبیند! در واقع به اعماقشان راه یافته است اما احساس نمیکنند!!
ویژگی دیگر او، هماهنگی و واکنش سریع با احساسات مردم است. آن گاه که او شتابان راهحل مشکل را پیدا میکند و راه و روش صحیح را ترسیم میکند و پس از تشخیص بیماری و علل آن، نسخهی شفابخش را تجویز میکند. همگی این توصیّات از زبان مبارکاش سرچشمه میگیرد و بسان چشمههای جوشان رحمت فوران میکند.
رسول خدا (ص) با این کار، راه را بر آن دسته از پیشوایان سختگیر و لجوجی که احساسات مردم را درک نمیکنند، میبندد و میفرماید:
«فإذا صلی وحده فلیُصل کیفَ شاء» هرگاه امام به تنهایی نماز بخواند هر طور دلش خواست آن را طولانی بخواند؛ گرچه ساعتها به طول بیانجامد. این خلق و سرشت اوست و نباید کسی را در آن شریک گرداند!!
و این چنین رسول خدا(ص) پرتوی از انوارش را بر افرد بیملاحظه میفرستد که اگر شما به راستی به خاطر عشق به ایستادن در برابر خداوند، نماز مردم را طولانی میکنید، در نمازهای مستحب و رواتب که آنها را به صورت انفرادی میخوانید، هر اندازه دلتان میخواهد آنها را طولانی بخوانید.
رسول خدا(ص) با این کار ریشههای ریا را در درون این امامان سختگیر و سایه سنگین میخشکاند!! راه طول دادن نماز با مردم را بر آنان میبندد و راه دیگری را برای آنان به دور از چشم مردم میگشاید. حال اگر کسی خالصانه برای خدا نماز میخواند، به صورت انفرادی آنرا جایی که هیچکس جز خدا او را نمیبیند، طولانی بخواند؛ ولی آن گاه که امام است و در معرض دید مردم قرار دارد، نماز را کوتاه بخواند...
بدینترتیب، رسول خدا (ص) با ترسیم راه صحیح و بسترسازی مناسب، دل و درون امامان جماعت را به راه اخلاص هدایت میکند.
آیا هیچکس جز رسول خدا (ص) در جهان هستی، قادر به انجام این کار است؟!
ادامه دارد....
نظرات