رسول خدا (ص) نظم و نظام بینظیری را ابداع کرده است و برای امّتاش امتیاز ویژهای به روز جمعه داده است و آنچنان ارزش و بهایی به آن بخشیده که هیچ کس جز او از عهدهی آن برنمیآید!!
پیامبری که در محیطی دور از شاخهی تمدّن زندگی کرده، توانست روز جمعه را در سطح پیشرفتهترین و والاترین تمدّنها ساماندهی کند!
چه رازی در روز جمعه نهفته است؟! رسول خدا (ص) به گوش تمام جهانیان میرساند که روز جمعه بزرگترین روز هفته است:
«أنَ النََّبی (ص) قَالَ: خَیرُ یومٍ طَلَعَت فیه الشّمسُ، یومُ الجُمُعَهِ : فِیهِ خُلِقَ آدمُ، وَ فِیهِ أُدخِلَ الجَنةَ، وَ فِیهِ أُخرِجَ مِنهَا، وَ لَا تَقُومُ الساعَةُ إلا فِی یَومِ الجُمُعَِةِ » [1]
«پیامبر (ص) میفرماید: بهترین روز، روز جمعه است: آدم در این روز آفریده شده، و در آن وارد بهشت شده و از آن جا اخراج شده است، و رخداد قیامت در روز جمعه به وقوع خواهد پیوست.»
رویدادهای بزرگی در این روز اتفاق افتاده است. «فِیهِ خُلِقَ آدمُ» یعنی آفرینش نخستین انسان که تمام بشریت از نسل او به وجود آمده در این روز صورت گرفته است.
«وَ فِیهِ أُدخِلَ الجَنةَ» اوّلین انسان در این روز وارد بهشت زیبا و پرنعمت شده، تا این که همراه «حواء» مرتکب خطا شدند و از آن همه نعمت و آسایش بیرون رانده شدند؛ از این رو میفرماید: « وَ فِیهِ أُخرِجَ مِنهَا»
آدم و حوا بر زمینی فرود آمدند تا داستان زندگی آغاز شود!!
سپس رسول خدا (ص) زمان را در مینوردد؛ گویی که زمان و مکانی نزد او مطرح نیست و هولناکترین خبر را به جهانیان اعلام میکند و میفرماید: «وَ لَا تَقُومُ السّاعَةُ إلاّ فِی یَومِ الجُمُعَةِ»!!
رسول خدا (ص) فاصلهی میان آغاز و پایان زمان را در مینوردد و انگار که بر متن بی نهایت پا میگذارد؛ در لحظهای آغاز خلقت آدمی را گوشزد میکند و لحظهای دیگر آن چه را در پایان خلقت رخ مینماید، اعلام میدارد. رسول خدا (ص) این اطلاعات را از کجا آورده است؟ آیا پردهی جهان غیب را در مقابل دیدگانش کنار زدهاند تا هر گونه میخواهد از آن جا خبر دهد؟ یا این که از طریق وحی، این حقایق به وی الهام میشود؟!
رسول خدا (ص) به اذن و ارادهی پروردگارش این حقایق را بر ملا میسازد، تا سطح معلومات بشری را در زمینهای که هیچ راه شناختی جز از طریق وحی میسّر نیست، بالا ببرد و این چنین، عظمت و بزرگی روز جمعه را به گوش جهانیان میرساند.
آن گاه رسول خدا (ص) خبر بسیار مهمی را به اطلاع مردم میرساند: «عَنِ الَنّبِیِ (ص) قالَ: إنَّ فِی الجُمُعَة سَاعَةً، لا یَسألُ اللهَ العَبدُ فیِها شَیئاً إلا آتاهُ اللهُ إیاهُ. قالوا: یا رسولَ الله (ص)، أیةٌ ساعَةٍ هِیَ؟ قال: حِینَ تُقَامُ الصلاةُ إلَی الإنصِرافِ مِنهَا»
«از پیامبر (ص) رویات شده است که فرمود: در روز جمعه، لحظاتی وجود دارد که بندهی مؤمن هر چه را از خدا مسألت کند، به او عطا خواهد کرد. گفتند: ای رسول خدا! این لحظات چه زمانی است؟ فرمود: هنگامی که نماز بر پا میشود تا هنگام پایان یافتن آن»[2]
این که در روز جمعه، زمان نامعلومی وجود دارد که خداوند دعای بندگانش را در آن استجابت میکند، خبر بسیار بزرگ و باشکوهی است!
از او میپرسند: «چه ساعتی است؟» آنگاه چهرهی تابناکاش با بیان این کلمات، همچون خورشید میدرخشد: «هنگامی که نماز بر پا میشود تا زمان پایان یافتن آن»!! آیا هیچ انسانی جز رسول خدا (ص) میتواند این پاسخ روشنی بخش را بدهد؟ هرگز! این مقام و جایگاه مخصوص رسول خدا (ص) است و لا غیر!!
اینک به بیان خلاصهای از این دریای بیکران و سخنان جاودان و معجزه آسا میپردازیم. رسول خدا (ص) روشن نمودند که این لحظات در فاصلهی اقامهی نماز و پایان یافتن نماز جمعه است. در این مدت زمان دقیقاً چه اتفاقی میافتد؟
ما هم اکنون به صفحهی تمام تلویزیونها، و تمام امواج رادیوهای جهانی و تمام عکاسان و فیلمبرداران و تمام ماهوارهها نیاز داریم تا تصویری از آن چه در این مدتِ زمانی بر روی کرهی زمین اتفاق میافتد به تصویر بکشند.... بیش از یک میلیارد زن و مرد و کودک به هزاران مسجد سرازیر شدهاند و نماز جمعه را ادا میکنند.
... با زیباترین لباسها و مظاهرشان، پابرهنه در کنار یکدیگر صف کشیدهاند و به سخنان خطیب جمعه گوش جان سپردهاند... خطیبان جمعه، دلهای نمازگزاران را در معرض انوار الهی قرار میدهند تا آمادگی دریافت درخشش الهی را داشته باشند.
آن گاه نماز اقامه میشود و همگی، صف کشیده میایستند و در سراسر کرهی زمین به سوی یک قبله و یک فرمانروا و فریادرس که آفریدگار آسمانها و زمین است، روی میآورند و یک دل و یک صدا، به تسبیح و تقدیس او میپردازند و خواستههایشان را از او مسألت مینمایند.....
در این لحضات، هزاران میلیون دل با نور توحید پرتوافشانی میکنند... بیش از یک میلیارد قلب، ندای « الله اکبر » سر میدهند و سبحان ربی العظیم و سبحان ربی الأعلی را زمزمه میکنند.... بیش از میلیارد قلب، سورهی فاتحه را میخوانند و در پایان آن، با صدای رعد آسا همگی فریاد «آمین» را سر میدهند؛ یعنی خدایا از ما بپذیر. لذا هزاران میلیون ندا و نجوا به سوی آسمان و پروردگار هستی صعود میکند.....
این بدان معنی است که خداوند متعال، بزرگ و بلندمرتبه است و نسبت به بندگاناش نظر لطف و مرحمت دارد و به نجوای دلشان گوش میدهد؛ کسانی که به خانههای او آمدهاند و به وحدانیت او اقرار میکنند و دلهایشان را در گرو او نهادهاند. لذا عطای الهی شامل حالشان میشود.. والاترین و شیرینترین چیزی که پروردگارشان به آنان عطا میکند این است که همگیشان را مورد آمرزش قرار دهد.... آری، این رویداد بزرگ در این ساعت رخ میدهد و رسول خدا (ص) در حالی که مانند ماه شب چهارده میدرخشید، این پیام گهربار را بر زبان آورد: « حِینَ تُقامُ الصلاةُ، إلَی الإنصِرافِ مِنهَا » این سخنان هم چنان در اوج عظمت باقی خواهند ماند و هیچ کس جز رسول خدا (ص) بدانها دست نمییابد.
اما شگفتتر و مهمتر از این نظام بدیع و معجزهآسایی که رسول خدا (ص) در این روز بزرگ برای امتاش ترسیم کرده این است که میفرماید: «مَن أتَی الجُمُعَةَ فَلیَغتَسِلْ»؛ «هر کس به نماز جمعه بیاید، باید بدناش را بشوید.» [3]
رسول خدا (ص) تنها با این راهنمایی به مقامی فراتر از تمام مردم رسیده است؛ چرا که او به همهی کسانی که به نماز جمعه میآیند دستور میدهد تا استحمام کنند و میلیونها نفر را به پاکیزگی و نظافت فرا میخواند و این کار را به عبادتهای واجب پیوند میدهد تا بدان عادت کنند و تا قیامِ قیامت در میان آنان به عنوان نظامی ساری و جاری در آید!!
اما فراتر و والاتر و گرانبهاتر این است که رسول خدا (ص) اعلام میدارد: «قال رسول الله (ص): مَن إغتسَلَ یَومَ الجُمُعَةَ وَغَسَّلَ وَ بَکرَ وَ ابتَکَرَ، وَ دَنا وَ استَمَعَ وَ أنصَتَ، کَانَ لَهُ بِکُلِ خُطوَةٍ یَخطُوهَا أجرُ سَنَةٍ، صِیامَها وَ قِیامَها»
«رسول خدا (ص) میفرماید: هر کس [شب] و روز جمعه [قبل از نماز] با همسرش هم بستر شود و غسل کند و اول وقت به مسجد برود و به امام جماعت نزدیک شود و خطبهی جمعه را گوش دهد و سکوت را رعایت کند، در ازای هر گامی که بر میدارد، پاداش یک سال نماز و روزه برای او منظور میشود.» [4]
در اینجا رسول خدا (ص) پروتکلِ امتاش را ترسیم میکند. روز جمعه، پروتکل بسیار ظریف، ساده، لطیف و پاکیزه و سرشار از زیبایی، شادی، سرور و یکپارچگی اجتماعی است که تأثیر و تأثر و شادیآفرینی آن به اوج خود رسیده است.....
«مَن إغتسَلَ یَومَ الجُمُعَهِ وَغَسلَ»؛ «هر کس شب و روز جمعه قبل از رفتن به نماز جمعه با همسرش ملاطفت کند و با وی هم بستر شود...»
رسول خدا (ص) دقیقترین میزان و معیار در زندگی تمام انسانهاست. او دعوتگر ِشادی و شادمانی از راه حلال و زیباست و مردم را به ترک دنیا و گوشهگیری دعوت نمیکند. او دعوتگر زندگی در والاترین و باشکوهترین شکل آن است و از زنان و شوهران میخواهد که حقوق یکدیگر را ادا کنند و همگیشان را فرا میخواند که از راه حلال از یکدیگر لذت ببرند؛ که در این کار شادی، زیبایی، رحمت، سامان دهی و آموزش به چشم میخورد.
ای سرورم! ای رسول خدا(ص)! نه زمین کسی را مانند تو زاده است و نه آسمان بر کسی بهتر از تو سایه افکنده است!!
سپس رسول خدا (ص) به سراغ میلیونها کسی که لذت بردهاند میرود و آنان را به سوی پروردگارشان سوق میدهد. «وَ بَکرَ وَ ابتَکَرَ» یعنی خیلی زود و قبل از دیگران به نماز جمعه برود؛ چرا که انسان تا زمانی که در انتظار نماز است، در حال نماز به سر میبرد. و این چنین از حالت لذت جنسی به قلهی طاعت و عبادت اوج میگیرد.... روش رسول خدا (ص) این چنین است که دنیا و آخرت را به گونهای درهم آمیخته است که هرگز جدایی میان آنان نمیافتد!!
آنگاه رسول خدا (ص) دقیقترین و لطیفترین روش تجمع عمومی را گوشزد میکند: «وَ دَنا وَ استَمَعَ وَ أنصَتَ» یعنی به امام و قبله نزدیک شود و خود را به صف نخست برساند و با تمام وجود به خطبهی جمعه گوش فرا دهد و با رعایت سکوت، نهایت استفاده را از آن ببرد. پیشرفتهتر و والاتر از این نظام، قابل تصور نیست!
نظم و نظامی کامل و سکوتی مطلق....
آیا هیچ دانشگاهی چیزی بیش از این از دانشجویاناش انتظار دارد؟ رسول خدا (ص) در اوج سادگی و بی تکلفی آن را ترسیم نموده و با عبادت شمردن آن، نورانیتاش را دو چندان کرده است!
هنگامی که رسول خدا (ص) قاعدهی زیر را پایه ریزی میکند، این نظام بدیع به اوج خود میرسد:
«قَال رسول الله (ص) : مَن تَخَطَّی رِقَابَ الناسِ یَومَ الجُمُعَةِ إتَّخَذَ جِسْراً إلَی جَهنَّمَ».« هر کس روز جمعه بر سر وشانهی مردم گام بردارد، پلی به جهنم زده است. »[5]
چرا؟ بخاطر حفظ نظم و هماهنگی! تا هیچ زمینهای برای اذیت و آزار دیگران و ایجاد آشوب و بینظمی وجود نداشته باشد. عبور کردن مردم از رویشانههای همدیگر برای رفتن به صفهای جلویی، باعث اذیت و آزار دیگران است و خاطرشان را آزرده میسازد؛ لذا این دستور پیامبر باعث نهایت نظم و محکم کاری میشود!
به رسول خدا (ص) بنگر که چگونه امت اش را پس از شادمانی و لذتِ شب جمعه تشویق میکند که برای ادای نماز صبح به جماعت در خانههای خدا برخیزید.... یعنی قبل از بیرون رفتن به مسجد باید خیلی زود از خواب بیدار شوی و غسل کنی. و اگر جُنُب باشی حتماً باید استحمام کنی و سپس به نماز صبح روز جمعه بروی تا یکی از شگفتترین و باشکوهترین درسها را برگیری.....
« عَن ابنِ عَباسٍ قالَ: کانَ رسولُ اللهِ (ص) یَقرَأُ یومَ الجُمُعَةِ فِی صَلاةَِ الفَجرِ، ألم تَنزیل، السجدةَ، و هَل أتی عَلی الإنسانِِ».« از ابن عباس روایت شده است که رسول خدا (ص) روز جمعه در نماز صبح سورههای «سجده» و «انسان» را تلاوت میکرد. »[6]
رسول خدا (ص) هر روز جمعهای در نماز صبح این دو سوره را میخواند و لذا بر همگی امتاش لازم است این روش او را در پیش گیرند. و این یکی دیگر از پروتکلهای این روز بزرگ است.... هزاران میلیون نفر در سراسر کرهی زمین در میان تاریکیهای سپیده دم و نسیم مطبوعاش میایستند تا این دو سورهی گرانقدر را از کتاب خدا که بر پیامبر (ص) نازل شده است گوش کنند.....
در این دو سوره چه رازی نهفته است؟!
در سورهی «سجده»، گذشته و آیندهی انسان و حضور در پیشگاه پروردگارش به گونهای جذّاب به نمایش در آمده است.
همین آیهی شگفتانگیز کافی است که میفرماید: «إِنَّمَا یُؤْمِنُ بِآیَاتِنَا الَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّداً وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ» [7] « تنها کسانی به آیات ما ایمان دارند که هر وقت بدانها پند داده شوند، [برای خدا] به سجده میافتند، و ستایشگرانه به تسبیح پروردگارشان میپردازند و تکبّر نمیورزند.»
این سوره را به همین خاطر «سجده» نامیدهاند؛ چون به محض این که امام این آیه را تلاوت میکند، به سجده میرود و سایر مردمی که به او اقتدا کردهاند از او پیروی میکنند.
امام تلاوت را ادامه میدهد: «تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَطَمَعاً وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ» [8] «پهلوهایشان از بسترها به دور میشود [و خواب شیرین را ترک گفته و به عبادت پروردگارشان میپردازند و] پروردگار خود را با بیم و امید به فریاد میخوانند، و از چیزهائی که بدیشان دادهایم میبخشند.»
«فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِیَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزَاءً بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ »[9] « هیچ کس نمیداند، در برابر کارهائی که [ مؤمنان ] انجام میدهند، چه چیزهای شادیآفرین و مسرّتبخشی برای ایشان پنهان شده است. »
و تا پایان سوره، صحنههای شگفتانگیز، یکی پس از دیگری نمایش داده میشوند.
سورهی «انسان» نیز، تمام جنس بشری را با زیباترین و شیرینترین سخن خطاب قرار میدهد: «هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَانِ حِینٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُن شَیْئاً مَّذْکُوراً» [10] « آیا [جز این است که] مدّت زمانی بر انسان [در شکم مادر، به گونه نطفه و جنین] گذشته است و او چیز قابل ذکر و شایسته توجّه نبوده است؟! »
همگی، مردم را یادآوری میکند که در روزی از روزها هیچ چیز نبودند و وجود خارجی نداشتهاند. سپس سوره ادامه پیدا میکند: «إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعاً بَصِیراً» [11] « ما انسان را از نطفه آمیخته (از اسپرماتوزوئید و اوول) آفریدهایم، و چون او را [با وظایف و تکالیفی، بعدها] میآزماییم، وی را شنوا و بینا، [به عبارت دیگر عاقل و دانا] کردهایم. »
این یک قانون الهی است و بر همگان ساری و جاری است. خداوند آنها را به مرحلهی شگفتانگیزی که همهی مردم از آن عبور کردهاند، بر میگرداند؛ روزی که یک قطره آب (منی) بودند و سپس اسپرماتوزوئید و اوول زن و مرد با هم مخلوط شدند و سرانجام این نطفه به مخلوقی تبدیل شد که از ترکیب این عناصر که در بردارندهی تمام صفات و خصوصیات پدر و مادر بود، پدید میآید.
چه جهان شگفتانگیزی که آیات قرآنی مراحل آن را پی در پی و به صورت شفاف بیان میکند؛ انگار جامههایی نورین هستند که بر فراز آسمان دلهای شنوندگان گذر میکند و آنها را تا آخرین حد میگشاید تا در این وقت زیبا و سپیدهدمِ مطبوع، انوار آسمانی را برگیرند!!
«نَبتلِیهِ»! او را آفریدهایم تا مورد امتحان و آزمایش قرار دهیم. این است راز زندگی که بیشتر مردم را در تفسیر آن دچار سرگردانی شدهاند و به بیراهه رفتهاند.
«فَجعلناهُ سمیعاً بصیراً» برای این که داستان آزمایش و امتحان تحقق یابد، به او حواس پنجگانه عطا کردیم که از همه والاتر و پیچیدهتر همان دستگاههایی است که به وسیلهی آنها میشنود و میبیند!!
این سورهی جاودان یک قانون الهی شگفتتری را عرضه میدارد که طلسمهای حیات را یکی یکی به سادگی شگفتانگیزی میشکند که هم داناترین و هم کم اطلاعترین مردم آن را درک میکنند.
«إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِراً وَإِمَّا کَفُوراً»[12] « ما راه را بدو نمودهایم، چه او سپاسگزار باشد یا بسیار ناسپاس.»
ما راه خیر و شر را برای انسان روشن کردیم و ارادهای آزاد بدو بخشیدیم و به او آزادی انتخاب دادیم؛ حال، به خیر روی آورد یا به شر؛ شکرگزار خدا باشد و با ایمان به او بر اجرای فرماناش استقامت ورزد، یا کفران پیشه کند و با انکار خدا، حق او را بر خویشتن ادا نکند.
این قانون دیگری است که با نخستین روشنایی صبحِ روز جمعه به مردم هدیه میشود و غنچهی دلهایشان بدان میشکفد و عقلهایشان نورانی میشود و معلوماتشان رایگان و بدون زحمت و دردسر و تحقیق و مطالعه، و بدون تحمل هیچگونه رنجی، ارتقا مییابد؛ کافی است که به یکی از خانههای خدا روی آورند!!
این سوره پر از عجایب و غرایب و قانونهایی است که در پی هم میآیند و تمام گرهها و معماهای زندگی مردم را میگشاید و اگر از چارچوب بحث خارج میشدیم و به تفسیر قرآن کریم میپرداختیم، درخششهای بیشتری از این سوره مینگاشتیم؛ اما به اشارهای کوتاه بسنده میکنیم و هر کس خواهان توضیح بیشتر است به منابع تفسیر قرآن مراجعه کند.
نکتهای که میخواهیم در اینجا به آن اشاره کنیم این است که رسول خدا (ص) این دو سوره را به خاطر حکمتی بزرگ انتخاب کرده است؛ چرا که این دو سوره، دو درس باشکوه و بزرگی در زمینهی تمام چیزهایی هستند که به موضع انسان نسبت به پروردگارش در هر دو سرا مربوط میشود.
همگی مردم از نماز صبح فارغ میشوند در حالی که دانش و یقینشان افزون شده و حقوق و واجبات خویش را میدانند!
به برجستگی و اعجاز رسول خدا (ص) بنگر! بنگر که به سطحی آن چنان والا ارتقا یافته که اگر همهی انسانها دست به دست هم دهند بدان نمیرسند!! این شخصیت به حدی توسعه و ارتقا یافته است که احاطه بر کرانههای آن بسی دشوار است.
سپس رسول خدا (ص) آن گاه که هزاران میلیون از پیروانش را راهنمایی میکند که هنگام رفتن به نماز جمعه خود را خوشبو میکنند، تمام کرهی زمین را عطرآگین میسازد!
«قال رسول الله (ص): حقاً علی المسلمینَ، أن یَغتسلوا یومَ الجُمُعَةِ، وَ لْیَمَسَّ أحَدُهُم مِن طِیبِ أهلِهِ، فَإن لَم یَجِدْ، فَالماءَ لَه طِیبٌ»؛ «رسول خدا (ص) فرمود: بر مسلمانان لازم است که روز جمعه غسل کنند و خود را خوشبو نمایند، اگر چیزی برای خوش بو کردن نیافتند، غسل کردن با آب کفایت میکند. »[13]
در زیبایی این راهنمایی اندیشه کن! هزاران میلیون نفر در سراسر کرهی زمین خود را خوشبو میکنند و با استفاده از انواع عطرها و اودکلنها، بوهای دلانگیزی در سراسر کرهی زمین از آنان پخش میشود و هر جا که باشند، چه در خانههایشان، چه راهها و جادهها، چه در راههای رفتن به مساجد و چه در داخل مساجد، و از آن جا به هر جایی که میروند، این عطر و عبیر از آنان منتشر میشود.
در طول روز جمعه، بیش از یک میلیارد نفر که خود را خوش بو کردهاند، بوی زیباترین و بهترین انواع عطرها از آنان پخش میشود!!
و این چنین رسول خدا (ص) مشرق و مغرب کرهی زمین را عطر آگین کرد و مردم را با زیباترین روش و گواراترین راهنمایی به مقام زینت و حس زیبادوستی رساند و انسانها را وادار کرد که هنگام عطر زدن و خوش بو کردن خویش، این احساس و ایمان را داشته باشند که با این کار به سوی خدا تقرّب میجویند و با این بوهای دلانگیز، خدا را اطاعت و عبادت میکنند و از این رهگذر در میان تمام مردم شادمانی و حس زیبادوستی ترویج میکند و این حس رشد میکند و به یک عادت همیشگی مسلمانان در روزهای جمعه تبدیل میشود.
ای کسانی که محمد (ص) را نمیشناسید! این است رسول خدا (ص)! اگر یک پرتو از انوارش در جهان هستی تابیدن بگیرد، فاصلهی میان زمین و آسمان روشن میشود و علوم و دانش عالمان و ادبیات تمام ملتها هر اندازه پیشرفته و متمدنتر باشد، در مقابل او تاب مقاومت نخواهد آورد.
برای اثبات این ادعا، دلایل بیشماری دارم که شاید در اثنای این کتاب به ذکر برخی از آنها بپردازم. آنچه که گفتم تمام چیزهایی نیست که رسول خدا (ص) برای امتاش در روز جمعه ترسیم کرده است! بلکه مانند «نسبت قطره به دریا است».
در این نوشتار در صدد به تصویر کشیدن خطوط کلی هستم که نشانههای تصویر بزرگی را که رسول خدا (ص) برای این روز ترسیم کرده است، تشکیل میدهد. اما تصویر کامل جز با تعقیب و پیگیری تمام آثاری که در این خصوص از او روایت شده است، به دست نمیآید.
خوشبختانه عالمان و فقیهان امت اسلامی، ترسیم این تصویر کامل را بر عهده گرفتهاند.....
اکنون محمد (ص) را چگونه میبینی؟
آیا شخصیت او را در سطحی میبینی که اَحدی از انسانها بدان رسیده باشد؟
یا همراه من اقرار میکنی و بر آن پایدار میمانی که او بشری است که خداوند او را برگزیده است و او را بر همگی انسانها برتری داده است؟!
ادامه دارد...
پاورقیها
--------------------
[1]. روایت از ترمذی.
[2]. روایت از ترمذی.
[3]. روایت از ترمذی.
[4]. روایت از ترمذی.
[5]. روایت از ترمذی.
[6]. روایت از ترمذی
[7]. سورهی سجده آیهی 15.
[8]. سورهی سجده آیهی 16.
[9]. سورهی سجده آیهی 17.
[10]. سورهی انسان آیهی 1.
[11]. سورهی انسان آیهی 2.
[12]. سورهی انسان آیهی 3.
[13]. روایت از ترمذی.
نظرات