میگفتند در آغاز قرن بیستم «چرخشی زبانی» به وقوع پیوسته و «زبان» در مركز پژوهشهای فلسفی قرار گرفته است.
اما آن سالها با آن سن و سال كم و با آن آگاهی ناچیز، نمیدانستیم زبان یعنی چه و چرا اینقدر مهم است. این «زبان»ی كه از آن سخن میگویند، چیست و چگونه باید به آن پرداخت. منابع و كتابها اندك بود و بعضا غیرقابل اتكا. برخی نویسندگان از همه چیز مینوشتند و هر چه به دستشان میرسید، ترجمه میكردند، از فلسفه و هنرشناسی و ادبیات گرفته تا نقد ادبی و علوم سیاسی و زبانشناسی. نمیشد به مطالبشان استناد كرد، كلی گویانه بودند و سطحی. نام دكتر كوروش صفوی روی جلد كتابهای زبانشناسی اما شاخص بود. شنیده بودیم كه بهطور تخصصی زبانشناسی خوانده و در این زمینه تحقیق كرده و از عناوین كتابهایی كه ترجمه میكرد یا نام نویسندگان آنها، مشخص بود كه به زبانشناسی جدید تسلط دارد و متفكران این حوزه را به خوبی میشناسد. آنها كه سن و سالی داشتند، با قاطعیت میگفتند اگر میخواهید فراتر از اطلاعات كلی و دم دستی و تكراری، درباره زبانشناسی جدید و نحلهها و گرایشهای آن بدانید، آثار دكتر صفوی را بخوانید.
مثلا خیلیها از فردیناند دو سوسور، زبانشناس موسس سوییسی و نقش او در تاسیس زبانشناسی جدید و ابداعاتش مثل تمایز میان گفتار و زبان سخن میگفتند، اما این دكتر كوروش صفوی بود كه ترجمهای منقح و قابل اعتماد و دقیق از كتاب مهم و اثرگذار سوسور یعنی «دوره زبانشناسی عمومی» ارایه كرد. همچنین است در مورد زبانشناسان بزرگ دیگری همچون نوام چامسكی و رومن یاكوبسن. كوروش صفوی كه تحصیلات ابتدایی خود را در مدارس آلمان و اتریش به پایان رسانده بود، تحصیلات دانشگاهی را در رشته زبان آلمانی نخست در دانشگاه تهران و سپس مدرسه عالی ترجمه ادامه داد. قبل از انقلاب مدتی برای تحصیل در رشته زبانشناسی به امریكا رفت اما به علت بیماری پدر به ایران بازگشت و تحصیلاتش را در رشته زبانشناسی در دانشگاه تهران ادامه داد. او درنهایت در سال 1372 از رساله دكترای خودش در رشته زبانشناسی دفاع كرد. این رساله كه با هدایت دكتر علی محمد حقشناس نوشته شد، بعدا به صورت كتابی با عنوان «از زبانشناسی به ادبیات» منتشر شد.
صفوی نویسنده و مترجمی پركار بود و غیر از زبانشناسی در حوزه ادبیات و فلسفه هم ترجمه و تالیف میكرد. دیوان غربی شرقی گوته و دنیای سوفی نوشته یوستین گاردر از ترجمههای مشهور او هستند. دكتر كوروش صفوی از پژوهشگران و محققانی است كه نقش موثری در آشنایی فارسیزبانان با زبانشناسی جدید ایفا كرد و با آثار متعدد و موثرش به ایرانیان نشان داد كه زبان چیست و چرا اینقدر اهمیت دارد. دوستان و همكارانش از خوشرویی و مهربانی و شوخ طبعی او بسیار گفتهاند. یادش گرامی. با امید.
نظرات