صدقەی فطر بر مرد و زن و پیرو جوان واجب است در حدیثی متفق علیه از ابن عمر -رضی الله عنهما- آمده است: 

 «فرض رسول الله صلى الله علیه وسلم زکاة الفطر، صاعًا من تمر، أو صاعًا من شعیر، على العبد والحر، والذکر والأنثى، والصغیر والکبیر من المسلمین». 

رسول خدا صلی الله علیه و سلم زکات فطر را به مقدار یک صاع (کمی بیش از دو کیلو) خرما و یا یک صاع جو، بر برده و آزاده، زن و مرد و کوچک و بزرگ مسلمین واجب نمود. 

اما چیزهایی که زکات فطر از آن‌ها داده می‌شود، در حدیث أبی سعید رضی الله عنه آمده‌اند که در صحیحین نقل شده است که گفت: «کنا نخرج زکاة الفطر صاعًا من طعام، أو صاعًا من شعیر، أو صاعًا من تمر، أو صاعًا من أقط، أو صاعًا من زبیب» 

ما زکات فطر را صاعی از خوراک، یا صاعی از جو، خرما، کشک یا کشمش می‌پرداختیم. 

و در برخی روایات مانند آنچه در صحیح ابن خزیمه آمده «أو صاعًا من سُلت» ذکر شده که سُلت نوعی جو مرغوب است که پوسته ندارد. 

و در روایت دیگری ابن خزیمه از ابن عباس رضی الله عنهما آورده که گفته «من أدى سُلتًا قُبِلِ منه، ومن أدى دقیقًا قُبِل منه، ومن أدى سویقًا قُبِل منه». (ابن خزیمه و بیهقی) 

یعنی که هر کس از جو مرغوب زکات فطر را ادا کند پذیرفته می‌شود و هر کس با آرد آن را ادا کند پذیرفته می‌شود و هر کس با آرد بدون سبوس آن را ادا کند پذیرفته می‌شود. 

و برای همین ابن خزیمه رحمه الله بابی را به این عنوان اختصاص داده که: «إخراج جمیع الأطعمة فی صدقة الفطر..» یعنی ادای زکات فطر با هر نوع خوراکی. (در صحیح ابن خزیمه) 

درست آن است که صدقه فطر را، از خوراک رایج شهر می‌توان داد یک صاع از خوراک رایج مردم، حال آن خوراک رایج هر چه باشد. 

صدقه فطر را فقط به بی‌نوایان می‌توان داد و به دیگر اصناف هشت گانه زکات تعلق نمی‌گیرد زیرا در روایت صحیحی از ابن عباس که از پیامبر صلی الله علیه و سلم نقل نموده است درباره صدقه فطر می‌فرماید: «طهرة للصائم من اللغو والرفث، وطعمة للمساکین». (ابوداود و ابن ماجه) 

 (صدقه فطر) پاک کننده روزه دار است از سخن بیهوده و کار زشت و خوراکی است برای مساکین و بی‌نوایان. این نظر را گروهی از علما از جمله ابن تیمیة و ابن قیم رحمهما الله ترجیح می‌دهند. 

صدقه فطر پیش از خروج برای نماز عید بایستی ادا شود. در حدیث متفق علیه‌ای از ابن عمر رضی الله عنهما آمده که پیامبر صلی الله علیه و سلم امر نمود که زکات فطر را قبل از خروج برای نماز بپردازند. 

هر کس آن را یک یا دو روز قبل از عید نیز بپردازد اشکالی ندارد، زیرا در بخاری آمده: ابن عمر رضی الله عنهما آن را به کسانی که مستحق آن بودند می‌داد در حالی که یک یا دو روز به عید فطر مانده بود. 

و روا نیست که آن را تا بعد از نماز عید به تاخیر انداخت و اگر به تاخیر بیافتد دیگر صدقه‌ای مانند دیگر صدقات است و صدقه فطر محسوب نمی‌شود.