فعالیت‌های برنامه جهانی غذا
جهان به دو بخش تقسیم شده است: گرسنه‌ها و سیرها. مردمانی در این كره خاكی زندگی می‌كنند كه برای تأمین یك وعده غذای روزانه خود دچار مشكل هستند و از طرف دیگر، افراد دیگری هم ساكن این سیاره‌اند كه روزانه به اندازه وعده غذایی چند هزار نفر، مواد غذایی را هدر می‌دهند. یك مثل قدیمی فارسی می‌گوید سیر از گرسنه خبر ندارد، برای همین است گروه‌هایی باید وجود داشته باشند كه وضعیت گرسنگان را به گوش دیگران برسانند و برای تأمین نیازهای غذایی آنها تلاش كنند.
برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد با همین هدف تأسیس شده است و سابقه تأسیس آن به سال ۱۹۶۱ میلادی بازمی‌گردد، زمانی كه سازمان ملل تصمیم گرفت نهادی برای مبارزه با گرسنگی در جهان راه‌اندازی كند. این سازمان اكنون بیش از شش دهه است كه در نقاط مختلف جهان، از جمله ایران، برای رساندن غذا به دست نیازمندان و كاهش شكاف میان این دو بخش تلاش می‌كند.
پیشینه و اهداف برنامه جهانی غذا در ایران
پیشینه فعالیت‌های برنامه جهانی غذا در ایران به سال ۱۹۶۲ میلادی و كمك به جمعیت آسیب‌دیده از زلزله ویرانگر بوئین‌زهرا بازمی‌گردد و در آن مقطع امدادرسانی موردی خود را با ارائه كمك‌های غذایی فوری انجام داد. اما این سازمان فعالیت‌های جدی خود را از سال ۱۳۶۶ شمسی در ایران آغاز كرد. در ۳۷ سالی كه از فعالیت آن می‌گذرد، حمایت از پناهندگان را هدف اصلی خود قرار داده است. پناهندگان از همه كشورها به ایران می‌آیند و اما بیشتر آنها از از كشورهای اطراف هستند. مردمی كه به دلایلی چون جنگ یا تنش‌های داخلی، دیگر امكان زندگی در كشور خود را ندارند و آنچه می‌توانند به دوش گرفته و راهی كشور همسایه شده‌اند.
برنامه جهانی غذا در ابتدا فقط برای ارائه كمك‌های غذایی اضطراری تأسیس شد، زیرا پناهندگان قادر به تامین غذای خود نیستند و باید به فوریت برای جلوگیری از گرسنگی آنها، اقداماتی صورت بگیرد. دیگر فعالیت‌های این سازمان در ایران، برگزاری رویدادهایی با هدف ارتقای آگاهی عمومی و تقویت ارتباطات اجتماعی است كه به هدف اصلی این سازمان، یعنی تامین غذای افراد نیازمند باز می‌گردد. هدفی كه با مشاركت و حمایت مردم، دولت‌ها و بخش خصوصی محقق می‌شود. از سوی دیگر با رشد فناوری و آگاهی اجتماعی، توجه به توسعه راه‌حل‌های نوآورانه برای مبارزه با گرسنگی اجتناب‌ناپذیر است و برنامه جهانی غذا در این مسیر دست به ابتكارهای جالبی زده است.
نمایشگاه روز جهانی غذا: تلاشی برای جلب توجه عمومی
۲۵ مهرماه امسال، فرهنگسرای نیاوران شاهد برگزاری یك رویداد هنری با حضور بیش از ۷۰ هنرمند برجسته ایرانی بود. این نمایشگاه توسط برنامه جهانی غذا (WFP) در جمهوری اسلامی ایران و با همكاری فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. در مراسم افتتاحیه آن قطعاتی از موسیقی كلاسیك مدرن اثر باخ، یك قطعه موسیقی خراسانی ایرانی به شیوه الكترو آكوستیك و یك قطعه آشنای جهانی كه به سفارش سازمان ملل متحد ساخته و با تنظیم جدید توسط نوازندگان برجسته ایران به صورت زنده اجرا شد.
بخشی از درآمد حاصل از فروش آثار هنری، به طور مستقیم به برنامه جهانی غذا اختصاص داده شد تا از طریق آن، به تأمین امنیت غذایی و ارائه كمك‌های حیاتی به جوامع آسیب‌پذیر در ایران پرداخته شود.
غذا، پلی میان ملت‌ها
نقش غیرقابل انكار غذا به عنوان عامل اتحاد میان فرهنگها و ترویج صلح و دوستی، برای همگان شناخته شده است. این نقش برای یك سازمان بین‌المللی كه غذا رسانی به نیازمندان، هدف اصلی آن است، بیش از بقیه شناخته شده و تبدیل به یكی از محورهای اصلی فعالیت برنامه جهانی غذا شده است. بر همین اساس برنامه جهانی غذا امسال مسابقه‌ای خلاقانه با محوریت هوش مصنوعی به مناسبت روز جهانی غذا ۲۰۲۴ برگزار كرد. مسابقه‌ای كه با موضوع «غذا: پلی میان ملت‌ها» و باهدف نمایش نقش بی‌بدیل غذا را در تقویت اتحاد میان فرهنگها، ترویج صلح و پیوند جوامع فراتر از مرزهای خودشان برگزار شد.
شركت‌كنندگان این مسابقه تصاویری خلاقانه و با استفاده از هوش مصنوعی خلق كردند تا نقش غذا را به عنوان عاملی در ایجاد ارتباط و گرامیداشت تنوع و تقویت فهم متقابل میان ملت‌ها به تصویر بكشند. در بخش هنر غذا، هدف به تصویر كشیدن زیبایی غذا با تمركز بر خلاقیت در ارائه آن بود و در بخش غذا و خانواده، خلق تصویری از لحظات صمیمی و احساسی كه غذا در گردهمایی‌ها و جشن‌ها ایجاد می‌كند، مطرح شد. نمایش چرخه كامل تولید غذا از كاشت در زمین تا آماده‌سازی و مصرف، محور اصلی بخش سفر غذا از مزرعه تا میز بود و در نهایت شركت‌كننگان با ارائه تجربه‌ای فرهنگی از طریق غذا و دسر در سفر، در بخش طعم‌های فراموش نشدنی، به روایت تجربه‌های خود در تعاملات فرهنگی پرداختند. شهرزاد شكوهی و آرمین میلانی، سرآشپز؛ محمد سیمری، معمار و آینده‌پژوه و فعال حوزه هوش مصنوعی؛ اشكان بروج، راوی گردشگری نوین و فعال حوزه دیجیتال گردشگری داوری این مسابقه را به عهده داشتند و از میان 8 هزار اثر برگزیدگان را انتخاب كردند و نمایشگی از آثار برگزیده برپا شد.
توسعه پایدار پیش‌زمینه امنیت غذایی است
شكی نیست كه ناامنی غذایی هم بر سلامت انسان‌ها و هم بر سلامت و بقای سیاره ما برای نسل‌های آینده تأثیر می‌گذارد. ناامنی غذایی به این معنا نیست كه افراد در مورد تامین وعده‌های غذایی خود نگران باشند بلكه معنایی فراتر دارد. هر فرد باید در طول زندگی خود به غذای سالم كه تامین‌كننده نیازهای وی در تمام مراحل رشد و زندگی باشد، دسترسی داشته باشد. این بدان معنا است كه غذای لازم هر فرد باید در زمان مورد نیاز بدون توجه به وضعیت مالی و فرهنگی و اجتماعی تامین شود. دستیابی به چنین هدفی آسان نیست و بسیاری از مردم جهان در وضعیت گرسنگی قرار دارند. بسیاری دیگر نیز اگر چه گرسنه نمی‌خوابند اما غذای سالم و تامین‌كننده نیازهای خود را دریافت نمی‌كنند. از سوی دیگر ضایعات مواد غذایی در بخش دیگری از جهان به اندازه‌ای است كه قادر به تامین كردن غذای مورد نیاز گرسنگان و افراد دچار سوء تغذیه را به طور كامل دارد. از مفاهیم مورد توجه در توسعه پایدار، سلامت سیاره‌ای است كه به عنوان «سلامت تمدن بشری و وضعیت سیستم‌های طبیعی كه به آن وابسته است» تعریف شده است. آموزش و مشاركت دادن مصرف‌كنندگان از طریق رسانه‌های جمعی و ابزارهای دیگر در مورد تأثیر عظیمی كه انتخاب‌های دولت، مصرف‌كنندگان، كشاورزان و رستوران‌ها و صنعت فرآوری مواد غذایی بر روی اكوسیستم‌های زمین - كه توانایی سیاره ما را برای پایدار ماندن در طولانی‌مدت تهدید می‌كند - می‌گذارد، اهمیت ویژه‌ای دارد. تغییرات اقلیمی نیز از دیگر مواردی است كه امنیت غذایی را تهدید می‌كند و جهان در مورد اثرات آن و راه‌های كاهش آثار و جلوگیری از تشدید آن، به جمع‌بندی رسیده و به مدد رشد فناوری و جمع‌آوری اطلاعات در طول دهه‌ها، تا حد زیادی علل مشكلات مشخص و راه‌حل‌های عملی نیز به درستی شناسایی شده است.
برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد، تامین امنیت غذایی فوری و مبارزه با ناامنی غذایی مستمر، از طریق ارائه مشورت و كمك به دولت‌ها و كشورها را در زمره اهداف اصلی خود قرار داده است و در این میان ایران نیز به عنوان كشوری متاثر از تغییرات اقلیمی، نیازمند همكاری جدی‌تر با سازمان‌های بین‌المللی از جمله برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد است. این سازمان پل اتصال میان سازمان‌های بین‌المللی و شركت‌ها و دولت‌های دارای فناوری پیشرفته و دیگران است و در انتقال فناوری بشر دوستانه نقش محوری ایفا می‌كند. به عنوان مثال همكاری آژانس فضایی اروپا و برنامه جهانی غذا برای پیش‌بینی وضعیت آب و هوا با هدف حمایت از امنیت غذایی و ارائه نتایج این همكاری به كشورهای دیگر، ازجمله فعالیت‌هایی است كه در سال‌های اخیر نتایج قابل توجهی داشته است. تحلیل مدل‌های آب و هوایی در كشورها به پایداری كشاورزی و جلوگیری از آسیب رسیدن به محصولات كمك شایانی می‌كند و سبب افزایش بهره‌وری از زمین‌های كشاورزی می‌شود كه خود گام موثری در جهت تامین امنیت غذایی است.
سایر فعالیت‌های برنامه جهانی غذا در سال ۱۴۰۳
برنامه جهانی غذا در سال ۱۴۰۳ كارگاه‌های آموزشی‌ای در مهمان‌شهرها، محل اسكان پناهندگان در ایران، برگزار كرد. استان‌های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و كرمان شاهد برگزاری كارگاه‌هایی با هدف آموزش مهارت‌های عملی مانند خیاطی، كشاورزی در مقایسه كوچك و تولید محصولات خانگی با محوریت زنان و جوانان پناهنده بودند. در این كار‌گاه‌ها كه با همكاری سازمان‌های مردم نهاد محلی و اداره كل اتباع و مهاجران خارجی برگزار شد، توانمندسازی زنان و جوانان پناهنده هدف گرفته شد تا حضور پناهندگان در مهمان‌شهرها تسهیل شود.
دیگر فعالیت مهم برنامه جهانی غذا در ایران، توزیع اقلام مورد نیاز در مهمان‌شهرها با حمایت سایر كشورها بود كه از آن میان به می‌توان به توزیع آرد گندم با استفاده از كمك ۳۶۰ هزار دلاری دولت ژاپن اشاره كرد كه برای تامین آرد مورد نیاز هزاران پناهنده مصرف شد.
ایران؛ میزبان میلیون‌ها نفر پناهنده
مایسا الغریباوی، نماینده برنامه جهانی غذا در ایران، دی‌ماه ۱۴۰۳ و در دیدار با وزیر امور خارجه ایران، از تعهدات جامعه جهانی در حمایت از پناهندگان حاضر در ایران سخن گفت و به حضور میلیون‌ها مهاجر افغانستانی در ایران اشاره كرد. خانم الغریباوی در این دیدار با ارائه گزارشی از برنامه‌های این سازمان جهانی فعال در امور بشردوستانه در زمینه امنیت غذایی و همچنین تشریح مشكلات و موانع فرآروی این نهاد در منطقه، خواستار تداوم تعامل و همكاری جمهوری اسلامی ایران با این نهاد جهت پیشبرد وظایفش در ایران و منطقه شد. وی با قدردانی از جمهوری اسلامی ایران به خاطر پذیرش میلیون‌ها نفر از اتباع افغانستانی اعم از مهاجر و آواره، بر تعهد برنامه جهانی غذا برای پشتیبانی از ایران به عنوان یكی از بزرگ‌ترین كشورهای میزبان پناهندگان تاكید كرد. ایران در میان كشورهای پناهنده‌پذیر، به عنوان كشوری كه با وجود مشكلات داخلی، میزبان میلیون‌ها نفر پناهنده است، وضعیتی منحصر به فرد دارد. میلیون‌ها پناهنده افغانستانی در ایران زندگی می‌كنند و تعداد زیادی پناهنده عراقی نیز از سال‌ها قبل در ایران حضور دارند. این در حالی است كه ایران به دلایل مشكلات اقتصادی بر آمده از تحریم‌های ناعادلانه، خود با مشكلات متعددی در حوزه اقتصادی دست به گریبان است و میزبانی از چند میلیون پناهنده با شرایط استاندارد، بدون كمك‌های بین‌المللی تقریبا ممكن نیست. پناهندگان جز غذا، به اسكان مناسب، آموزش و بهداشت نیاز دارند و تامین این نیازها بدون كمك جامعه بین‌المللی ممكن نیست. برنامه جهانی غذا از هنگام ورود به ایران، كمك به تامین امنیت غذایی پناهندگان را سرلوحه خود قرار داده است اما كمك‌های ارائه شده كافی نیست. به ویژه با شرایط فعلی اقتصادی، ایران نیازمند حمایت بیشتری از سوی جامعه بین‌المللی و سازمان ملل متحده است، حمایت‌هایی كه فراتر از توان یك سازمان است.
نظرات