زلزله‌زدگان غرق در فاجعه ناشی از زمین لرزه ۸ بهمن ماه ۱۴۰۱ بودند كه ناگهان خبر پیچید؛ یك مادر و پسر در داخل چادرها به دلیل استنشاق گاز مونوكسیدكربن جان‌شان را از دست دادند... هر چند پیش‌بینی می‌شد كه زندگی در چادر و سرما مشكلاتی مانند مسمومیت ناشی از گازگرفتگی را به دنبال داشته باشد.
خبر فوت این دو نفر را مدیر حوادث و فوریت‌های پزشكی آذربایجان غربی این‌گونه اعلام كرد: «یك مادر ۸۲ ساله و پسر ۵۶ ساله زلزله‌زده اهل فیرورق خوی به دلیل استنشاق گاز مونوكسیدكربن ناشی از احتراق زغال در داخل چادر كه با هدف گرمایشی استفاده می‌شد، جان باختند.»
سعید آقازاده، عضو شورای شهر فیرورق در مورد خبر فوت دو نفر بر اثر مسمومیت با گاز مونوكسیدكربن به خبرنگار «اعتماد» می‌گوید: «این دو نفر در محله «تپه باشی» بخش فیرورق در حیاط خانه‌شان چادر مسافرتی زده و داخل چادر زغال روشن كرده بودند تا گرم شوند. همین موضوع باعث خفگی آنها با گاز مونوكسیدكربن شد. این دو نفر چادر «مسافرتی» زده بودند و از هلال احمر چادر دریافت نكرده بودند. پسرش می‌توانست از هلال احمر چادر بگیرد اما خب نگرفت. برای منطقه فیرورق یك تریلی چادر ارسال شد، اما پسر این خانواده از هلال احمر چادر دریافت نكرد.»
این در حالی است كه «حاجمحمدلو» یكی از اعضای خانواده متوفی با اشاره به اینكه چادر به خانواده آنها نرسیده به «اعتماد» می‌گوید: «آن خانم و آقا، مادر و برادرم بودند. برادرم كشاورز بود. زن و بچه‌اش خوی زندگی می‌كنند ولی او به خاطر مادرمان كه تنها نباشد، آنجا ماند. هلال احمر نه چادر به آنها داد و نه بخاری برقی. ما خودمان هم بخاری برقی نداریم. نه تنها ما بلكه اكثر اهالی بخاری برقی ندارند. هلال احمر یكسری چادر به منطقه ما داد اما خب به مادر و برادرم نرسید و آنها در چادر مسافرتی كه داشتند، زندگی می‌كردند. خودتان می‌دانید هوا اینجا چقدر سرد است. برای همین مادر و برادرم چون هیچ وسیله‌ای برای گرم كردن نداشتند، مجبور شدند در یك «طشت»؛ (ظرفی گود و بزرگ) زغال روشن كنند تا گرم شوند. همین موضوع هم منجر به فوت آنها شد.» او در ادامه در مورد وضعیت خوی می‌گوید: «همان شب كه زلزله آمد، ماشین من زیر آوار ماند. تا الان هم زیر آوار مانده. رفتم شهرداری و گفتم این بلا سر ماشینم آمده نیرو بفرستید ماشینم را از زیر آوار بیرون بیاورند، اما تا همین الان كسی برای آواربرداری نیامده و ماشینم زیر آوار مانده است.»
فرزند «حاجمحمدلو» هم كه دختر جوانی است، می‌گوید: «هلال احمر چادر و وسایل گرمایشی نداده. برای همین این اتفاق افتاد.» یكی از همسایگان این مادر و پسر هم به «اعتماد» می‌گوید: «بگذارید من كامل برای‌تان توضیح بدهم. چادرهایی كه سری اول هلال احمر آورده بود به همه اهالی نرسید، چون وقتی چادرها را توزیع می‌كردند؛ اول به آشنایان و نزدیكان خودشان چادر می‌دادند یا در «بازار آزاد» چادرهای هلال احمر را می‌فروختند. اینجا مدیریت خیلی ضعیف است. الان مثل این مادر و پسر ۲۰ نفر دیگر هستند كه در چادرهای مسافرتی در این سرما شب‌ها می‌خوابند.»
احتمال افزایش آمار مسمومیت‌ها بر اثر گازگرفتگی در خوی
معاون دانشگاه علوم پزشكی آذربایجان غربی هم ۱۵ بهمن ماه در مورد تعداد مسموم‌شدگان ناشی از گاز مونوكسیدكربن عنوان كرد: «۱۱۶ نفر در شهرستان خوی بر اثر چراغ‌های نفتی و گازی در چادرها، مسموم شدند.» او در این باره به «اعتماد» می‌گوید: «احتمال «افرایش مسمومیت‌ها» وجود دارد.» این آمار یك روز بعد افزایش پیدا كرد به‌طوری كه در ۱۶ بهمن ماه جعفر میعادپور، رییس سازمان اورژانس كشور نیز درباره وضعیت خوی و آمار مسمومیت‌ها بر اثر گاز مونوكسیدكربن گفت: «مشكلی به لحاظ تامین امكانات بهداشتی و درمانی در منطقه وجود ندارد و دارو به اندازه كافی دپو شده است. تاكنون ۱۶۵ مورد مسمومیت با گاز مونوكسیدكربن داشته‌ایم. یك بیمارستان صحرایی جدید نیز به منطقه اعزام شده كه در صورت نیاز، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.» اما این صحبت‌ها در حالی عنوان می‌شود كه زلزله‌زدگان از شرایط‌‌شان رضایت ندارند. حتی محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهور طی سفری كه به شهرستان خوی داشت درباره «كمبود چادر» و برخی اقلام امدادی گلایه كرد و گفت: «دولت مصمم به رفع مشكلات موجود در منطقه زلزله‌زده خوی است.» عادل نجف‌زاده، نماینده مردم خوی نیز درباره ارایه خدمات به زلزله‌زدگان اعلام كرد: «با توجه به سرمای هوا نیاز مردم به چادر لحظه به لحظه در حال افزایش است. بسیاری از مردم هنوز خدمات دریافت نكرده‌اند. باید در تامین چادر و وسایل گرمایشی اقدام جدی صورت گیرد. تا این لحظه نزدیك به ۲۷ هزار چادر در سطح شهرستان خوی توزیع شده است. برای تامین چادر، وسایل گرمایشی و پوششی اقدام فوری و جدی نیاز است. حجم تخریب‌ها بالاست. با توجه به اینكه پس‌لرزه‌ها تكرار می‌شوند و ادامه دارند، مردم می‌ترسند كه در خانه‌ها بمانند، چون سازه‌های‌شان بر اثر وقوع زلزله ضعیف شده است. متاسفانه در حاشیه شهرها و روستاها، شاهد هستیم كه سازه‌ها با كوچك‌ترین لرزش در حال از بین رفتن هستند. تكرار پس‌لرزه‌ها نیز سبب شده تا مردم آرامش لازم در خانه‌های ترك خورده‌شان را نداشته باشند. خدمات نیز لحظه به لحظه به خوی می‌رسد، اما باز هم به توجه جدی نیاز داریم.» برخی خبرگزاری‌ها هم در مورد ضعف خدمات‌رسانی و مدیریت در این منطقه اعلام كردند: «مردم از عدم مدیریت مناسب در توزیع اقلام امدادی از چادر تا غذا، كمبود نیروهای متخصص و مردمی در راس كار و پایین بودن سطح امدادرسانی‌ها گلایه دارند و می‌گویند در ار‌دوگاه‌های تعبیه شده با توجه به اینكه جمعیت زیاد است امكانات به میزان كافی در اختیار مردم نیست. زلزله‌زدگان می‌گویند؛ هلال احمر فقط بین مردم چادر توزیع كرد كه آن هم عادلانه نبود و مدیریت توزیع نداشتند. در برخی روستاها چند خانوار با هم در یك چادر روزهای سرد و برفی را گذران می‌كنند. برخی می‌گویند هیچ‌گونه بسته معیشتی در اختیارشان نیست و خیرین برای‌شان غذا و سایر مایحتاج را می‌آورند.»
مرگ ۴۶۰ نفر طی ۹ ماه اول ۱۴۰۱ بر اثر مسمومیت با گاز مونوكسیدكربن
بر اساس آمار سازمان پزشكی قانونی كشور طی ۹ ماه اول سال جاری ۴۶۰ نفر بر اثر مسمومیت ناشی از گاز مونوكسیدكربن جان باختند. هر ساله شمار زیادی از افراد به علت استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد جان خود را از دست می‌دهند. نشانه‌های مسمومیت ناشی از گاز با سرماخوردگی شباهت دارد. سوزش چشم، تنگی نفس، خشونت صدا، كاهش سطح هوشیاری از نشانه‌های مسمومیت با گاز مونوكسیدكربن است كه در نهایت به اغما و مرگ می‌انجامد. متاسفانه بسیاری از این علایم شبیه به علایم سرماخوردگی است و اكثر افراد فكر می‌كنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده‌اند و سعی در خوابیدن می‌كنند، در صورتی كه ابتلای تمام افراد خانواده به علایمی شبیه به آنفلوآنزا، بروز مسمومیت در افراد را نشان می‌دهد. سردرد، ضعف جسمانی، سرگیجه و بی‌قراری، تهوع و استفراغ، خمیازه كشیدن بیش از حد، كاهش دید از علایم عمومی مسمومیت‌ها هستند كه چنانچه افراد در این مرحله متوجه چنین علایمی شدند، با خارج شدن از فضای آلوده می‌توانند از پیشرفت مسمومیت پیشگیری كنند. بهترین روش به منظور پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوكسیدكربن، رعایت نكات ایمنی در نصب و استفاده از وسایل گازسوز و سوخت‌های فسیلی است و استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است. بخاری‌های بدون دودكش به هیچ عنوان از تولید گاز CO جلوگیری نمی‌كند. كنترل و انسداد منافذ مسیر دودكش قبل از راه‌اندازی بخاری و آبگرمكن، دقت و توجه به داغ بودن دودكش در هنگام روشن بودن وسیله، وجود كلاهك مخصوص برای دودكش در پشت بام‌ها و... از دیگر نكاتی است كه به منظور پیشگیری از مسمومیت با این گاز خطرناك مهم هستند.
منبع: اعتماد
نظرات