ایمان آن‌گاه ارزش دارد که با فهم عمیق عقلی و اطمینان قلبی حاصل شود و از شک به یقین برسد. ابراهیم(ع) کسی که خداوند به او ملکوت آسمان و زمین را نشان داده بود و با جبرئیل در ارتباط بود و خلیل الهی امّا در مورد دنیای پس از مرگ از خداوند می‌پرسد و دلیل می‌خواهد چون هنوز برایش واضح نشده است. خداوند از او می‌پرسد آیا به من ایمان نداری؟ ابراهیم کماکان به دنبال اقناع عقلی است و می‌گوید: می‌خواهم قلبم مطمئن  شود. پروردگار نقش دیکتاتور را بازی نمی‌کند و او را به خاطر ارائه‌ی سؤال کافر نمی‌داند؛ بلکه با استدلال علمی و فلسفی به پرسش ابراهیم پاسخ می‌دهد. ابراهیم با «نقل» قانع نمی‌شود مگر زمانی که دلیل عقلانی را مشاهده کند. لذا مطالبه‌ی دلیل و تعقّل از مهم‌ترین عوامل پایداری بر دین، در عصر فراگیری شبهات آیین ابراهیمی است. آیینی که به تحقیق و تفحّص در مسائل می‌پردازد. 

در این راه یعنی استقامت بر دین، باید دو عامل را فراموش نکنیم: اوّل؛ آنکه زود خسته و نومید نشویم؛ چرا که این دین سرتاسر سخنان ربّ العالمين است و عقبه‌ی متافیزیکی دارد و خالق در هر حکم خودش، قطعاً فلسفه و حکمتی نهفته است که باید با سختی بدست بیاید چرا که علم و دانش ارزشمندترین ثروت روی زمین است و هیچ ثروتی بی زحمت به دست نمی‌آید.

 دوّم؛ آنکه بدانیم منابع صحیح اسلامی است و علمای اعتدالی هستند که به سؤالات ما پاسخ صحیح داده و ذهن ما را قانع و قلب ما را در راه شریعت ثابت نگه می‌دارند. دوری از افراط و قرار گرفتن در خط اعتدال و وسطیّت، مهم‌ترین عوامل ثبات و دوام ما بر دینداری است. 

اگر به تاریخ نظری بیفکنیم امّتهای قبل از امّت شاهد و میانه را رهبانیت و دنیاگریزی از بین برد. پس جوانان ما باید بدین نکته تفطّن یابند که نفس و بدنشان نیز بر آنان حق دارند و خانواده نیز به همان منوال دارای حق است.  به نظرم می‌آید که علّت دزدی، تجاوز و افراط‌گرایی و اعتیاد کمبود مطالعه است. 

ای امّت اسلامی بدانید که زمانی که از کتاب و مطالعه و علم آموزی فاصله بگیرید، همانا از دینتان فاصله گرفته‌اید. امّتی که اوّلین آیه‌ی نازل شده بر پیامبرش «إقرأ= بخوان» بود، بدان که تا زمانی که بر مطالعه و تعلیم و تحصیل بودی در جایگاه اصلی قرار گرفته‌ای. 

همانا پیامبرت فرموده که فرشتگان بالهايشان را برای دانشجوی علم پهن می‌کنند و هرکس که در راه تحصیل برود تا زمانی که برگرد در راه خدا بوده، هر چیز سودمندی دانش است، تقلیل دانش به علوم شرعی گناهی نابخشودنی معرفتی است؛ مگر پیامبر نفرمود علم‌آموزی کنید حتّی اگر شده به چین بروید؟ مگر اسیرهای غیر مسلمان را در عوض تعلّمِ علم به کودکان مسلمان آزاد نکرد؟ بدانید که از ویژگی‌های امّت شما دوری از تقلید و تعصّب بود. هیچ عالم و مجتهدی حق کامل را به همراه ندارد بغیر از قرآن و سنّت صحیح، هیچ چیزی مقدّس نیست. آن‌کس هدایت یافته است که گفتار را می‌شنود و از بهترین آن تبعیت می‌کند.