«آصف بیات» متفکر و جامعه‌شناسی‌ست که بیش از ٤٠ سال است به‌طور ویژه به تحولات کشورهای مختلف خاورمیانه پرداخته و مقاله‌ها و کتاب‌هایش نه مانند نمونه‌های ایرانی از ضعف نظری و تحلیلی رنج می‌برند و نه مانند نمونه‌های غربی دچار نقصان در شناخت تاریخی و ساختارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این کشورها هستند. به واقع می‌توان گفت نوشته‌های آصف بیات پیرامون خاورمیانه و شرایط سیاسی و اجتماعی‌اش، جامعیتی دارد که کمتر تحلیلگری در امروز جهان را می‌توان با او قیاس کرد. «پسااسلام‌گرایی» یکی از آخرین کتاب‌های بیات است که با دقت نظری شگرف به جنبش‌های اسلام‌گرایانه و پسا اسلام‌گرایانه‌ی خاورمیانه پرداخته و با توجه به انقلاب ایران، انقلاب‌های بهار عربی و شکل‌گیری گروه‌های مختلف در هردو جبهه، تحلیلی قابل اتکا و مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشورهای اسلامی منطقه را ارئه کرده است. کتاب پسااسلام‌گرایی دلایل فرسایش پروژه‌های اسلام‌گرایی را از یک سو و از سوی دیگر، هنوز به انسجام رسیدن پروژه‌ی پسااسلام‌گرایی را با زیر نظر گرفتن جنبش‌های مختلف منطقه، بررسی و تحلیل می‌کند. نقش کمرنگ اسلام‌گرایی در انقلاب‌های بهار عربی، اشتباهات گروه‌هایی مانند اخوان‌المسلمین در زمان به قدرت رسیدن و از دست دادن جایگاه اجتماعی‌شان و ازدست‌دادن قدرت، همین‌طور رشد گروه‌های تندرو نظیر طالبان، داعش و..، اتفاق‌های سوریه، عراق، ایران و افغانستان و گرایش‌ها و برداشت‌های هردو جبهه از نولیبرالیسم، بخشی از مباحثی‌ست که بیات در «پسااسلام‌گرایی» به آن‌ها می‌پردازد. آصف بیات البته پروژه‌ی پسااسلام‌گرایی را لازمه‌ی حیات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشورهای منطقه می‌داند و ارزیابی دوباره، نقادانه، صریح و صادقانه‌ی اسلام‌گرایی و میراث پرتنقاض آن را راه حلی می‌داند برای فراگیر شدن این پروژه و به نتیجه رسیدنش.
نظرات