روزه‌ی چشم یعنی بازداشتن آن از آن‌چه خدا حرام کرده است: «قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ. وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ» (نور/30-31). (به مردان مؤمن بگو از نگاه‌های خویش بکاهند و شرمگاه‌های‌شان را نگه دارند. آن، برای‌شان پیراسته‌تر است. به یقین خدا به آن‌چه می‌سازند، بسی آگاه است).
غض بصر یعنی فروکاستن و بستن پلک تا دیدن و نگریستن صورت نگیرد. ممکن است به محض گرداندن و چرخاندن چشم از حرام این امر تحقق یابد. روزه‌ی چشم این است.
امام مسلم از جریر بن عبدالله ـ رضی الله عنه ـ روایت می‌کند که: از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ درباره‌ی نگاه ناگهانی پرسیدم، فرمود: نگاهت را بگردان.
اما کسی که مخالفت ورزد و افسار نگاهش را در برابر حرام کنترل نکند، در زنای چشم فرو افتاده است. رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرموده است: «كُتِبَ على ابن آدم نصيبه من الزنا مدرك ذلك لامحالة، فالعينان زناهما النظر...». (امام مسلم به روایت ابوهریره). (بر آدمی‌زاد، سهمش از زنا نوشته شده است، خواه ناخواه به آن می‌رسد؛ زنای چشمان نگریستن است ...).
حتی چشمش در قیامت بر ضد او گواهی می‌دهد. خداوند متعال فرموده است: «حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَاكَانُوا يَعْمَلُونَ» (فصلت/20). (تا هنگامی که بیایند، شنوایی، بینایی‌ها و پوست‌های‌شان بر ضدشان گواهی می‌دهند به آن‌چه انجام می‌داده‌اند).
انسان باید درباره‌ی این اندام‌ها تقوای الهی پیشه کند، چون روز قیامت دشمن وی خواهند بود و در پیشگاه خدای جهانیان از او در آن باره پرسیده خواهد شد: «ِانَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً» (اسراء/36). (به یقین شنوایی، بینایی و دل، درباره‌ی همگی پرسیده خواهد شد).
برادر عزیزم! بدان که چشم نعمتی از خدای متعال است، پس در این باره او را معصیت نکند. ابن جوزی ـ رحمه الله ـ می‌گوید: «برادرم بینایی‌ات نعمتی از سوی خداست، پس خدا را در نعمت‌هایش عصیان مکن».
ابوادیان می‌گوید: با استادم ابوبکر دقاق بودم که نوجوانی زیباروی گذر کرد، من به او نگریستم. استادم متوجه نگاهم شد و گفت: حتما زیانش را می‌بینی، گرچه زمانی بگذرد. من بیست سال در انتظار این زیان بودم. شبی خوابیدم و به همین موضوع می‌اندیشیدم. صبحگاهان دیدم کل قرآن را فراموش کرده‌ام.
ابوالاعلی مودودی ـ رحمه الله ـ چه راست گفت که: «چه کسی نمی‌پذیرد که تمام فحشا و فجور رایج در دنیا از گذشته تا کنون، نخستین و بزرگ‌ترین عاملش، فتنه‌ی نگاه است؟!»
دیگری چه خوب گفته است:
كل الحوادث مبدؤها النظر ومعظم النار من مستصغر الشرر
(همه‌ی حوادث از نگاه آغاز می‌شود و تمام آتش از یک شعله‌ی کوچک است).
نگریستن به نامحرم و عدم کنترل نگاه، عواقب وخیمی دارد، از جمله:
فساد و اسارت دل، پراکندگی روان، نابودی شیرینی ایمان، فقدان لذت عبادت و خشوع، فراموشی دانش، ضعف حافظه، غفلت از آخرت، سنگ‌دلی، ترس، تاریکی، پریشانی و افسردگی.
از این‌جاست که می‌دانی چرا پیامبر ـ صلی الله علیه و سلم ـ از شر نگاه به خدا پناه می‌برد و می‌گفت: «اللهم إني أعوذ بك من شر سمعي ومن شر بصری ...» (ابوداوود و ترمذی) (خدایا از شر شنوایی‌ام و از شر بینایی‌ام به تو پناه می‌برم).
نظرات