الف- چگونه به استقبال رمضان برویم:
هنگامی که انسان با دوستی دیدار کند یا از مکانی دیدن کند و در ضمن بداند که این دیدار تکرار نخواهد شد، احساس مضاعفی به وی دست خواهد داد تا از این دیدار بیشترین بهره را ببرد، از میان عبادات سالانه، روزه بیشترین امکان را دارد که دوباره تکرار نشود، زیرا آدمی نمیداند تا سال بعد زنده بماند تا از این فرصت بیکران معنویت دوباره بهرهمند شود یا نه. لذا بسیار مناسب است در این راستا به نکات ذیل توجه نماییم:
1- با اخلاص نیت، تصمیم قطعی و جدی روزه گرفتن این ماه مبارک را داشته باشیم.
2- جستجو جهت رویت هلال ماه رمضان وخواندن این دعا درهنگام رویت:
" اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمَانِ وَالسَّلَامَةِ وَالْإِسْلَامِ رَبِّی وَرَبُّکَ اللَّهُ "
3- دعا کردن دردرگاه خداوند که به ما مهلت عمر دهد تا به ماه رمضان برسیم، تا بتوانیم روزه وعبادت این ماه رابه جا آوریم. هروقت ماه رجب فرامیرسید پیامبر(ص) میفرمود: " عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهم عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا دَخَلَ رَجَبٌ قَالَ اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی رَجَبٍ وَشَعْبَانَ وَبَلِّغْنَا رَمَضَانَ " پروردگارا در رجب و شعبان برکت بیانداز و ما را به ماه رمضان برسان"
4- اگرماه رمضان را درک کردیم دردرگاه خداوند سپاسگذارباشیم که به ما توفیق داد ماه پرفضیلت رمضان را دریابیم.
5-اظهار خوشحالی به خاطر فرارسیدن ماه مبارک رمضان، به خاطربرکات و فضیلتهای عظیم آن.
6- برنامهریزی جهت هرچه بهتراستفاده کردن از ماه مبارک رمضان و مناسبتهای آن، خود و خانواده و غنیمت شمردن ایام و شبهای رمضان.
7- آگاهی کسب کردن نسبت به احکام و مسائل روزه تا مبادا به خاطر جهالت دچاراشتباهی نشویم.
8- کسب کردن آمادگی روحی و روانی به خاطر قدوم ماه رمضان با گوش دادن به نوارها و سیدیها و با خواندن کتابهایی که در آن فضایل ماه رمضان و احکام آن بیان شده باشد تا نفس، آمادگی فرمانبرداری و طاعت را داشته باشد. چرا که پیامبر(ص) این آمادگی را در نفوس اصحابش ایجاد مینمود. در آخرین روزهای ماه شعبان میفرمود: ماه رمضان فرا میرسد، ماه رمضان فرا میرسد، ماه مبارکی است.
9- سعی کنیم در ابتدای رمضان توبه صادقانه نماییم و عزم کنیم که مافات را جبران نماییم تا این رمضان بهتر از رمضان گذشته باشد و با پدر، مادر، خانواده و ارحام با نیکی رفتار نماییم.
10- تصمیم جدی مبنی بر حذف شیوهها و عادات غلط از زندگی در ماه مبارک رمضان بگیریم.
ب- ویژگیهای ماه رمضان:
1- بوی دهان روزهدار در نزد خداوند ازبوی مشک خوشبوتر است.
2- فرشتگان برای روزهداران طلب مغفرت میکنند تا اینکه افطار کنند.
3- در ماه رمضان شیاطین به زنجیرکشیده میشوند(فعالیت آنها کم میشود).
4- در ماه رمضان دروازههای بهشت گشوده میشود و درهای جهنم بسته میشود.
5- در ماه رمضان شب قدر وجود دارد که ازهزارماه بهتراست.
6- خداوند در آخرین شب رمضان روزهداران را میآمرزد.
7- در هرشب رمضان خداوندعدهای را ازآتش جهنم آزاد میکند.
8- رمضان قطعهای ازبهشت است. در واقع مسلمان درماه رمضان باید تمرین زندگی بهشتی نماید. وجه تشابه رمضان با زندگی بهشتی این است که همانطور که در رمضان وعده غذا به دو وعده (شام و سحر) تقلیل مییابد همانطور در بهشت نیز وعده رسمی غذا دو باراست (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فیها بُکْرَةً وَ عَشِیًّا). مریم62
9- رمضان، ماه دعا، توبه و استغفار است: دعا و توبه در این ماه بهتر پذیرفته میشود.
10- روزهی ماه مبارک رمضان مبارزه با هوای نفس و شهوات است. روزه بزرگترین عامل کمرنگ شدن شهوات است. در واقع روزه کاخ شهوات را فرو میریزد، زیرا در این ماه انسان از شهوات و خواستههای حلال، چشم میپوشد که این کارموجب تقویت اراده انسان میشود و به شخص کمک میکند تا از شهوات و خواستههای ناروا بیشتر دوری کند، و اینچنین تقوای الهی حاصل میشود که بزگترین فایدهی روزه است.
11- رمضان ماه صبر است، صبر، با روزه پیوندی نا گسستنی دارد. صبر در برابر طاعات، صبر در برابر گناهان، و صبر در برابر دردها و دشواریها، همه در روزه وجود دارد.
ج- چگونه از رمضان بهتراستفاده کنیم:
1- از مبطلات روزه بپرهیزیم:
روزهداران معمولاً از مفطرات (خوردن، آشامیدن وجماع) دوری میکنند اما بسیاری ازآنها توجهی به مبطلات روزه ندارند یعنی چیزهایی که سبب میشود اجر و پاداش روزهداران از بین برود. به فرمودهی پیامبر(ص): " رُبَّ صَائِمٍ حَظُّهُ مِنْ صِیَامِهِ الْجُوعُ وَالْعَطَشُ". چه بسا روزهدارانی که بهرهشان ازروزه، گرسنگی وتشنگی است. یعنی ثوابی ندارند.
از آنجا که ثواب روزه بسیار زیاد است به طوریکه خداوند خودش پاداشدادن به روزهداران را برعهده گرفته (قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهم عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ اللَّهُ کُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلَّا الصِّیَامَ فَإِنَّهُ لِی وَأَنَا أَجْزِی بِهِ). این پاداش زیاد زمانی حاصل میشود که تمام اعضا و جوارح خویش را از چیزها و کارهای ناروا نگه داریم، زبان را از سخنهای حرام مثل: غیبت، تهمت، مسخره، عیبجویی و.....چشم را از مشاهدهی صحنههای ناروا: نگاه به نامحرم، و گوش را از شنیدن سخنهای ناروا، و دست و پا و سایر اعضا از انجام کارهای ناشایست نگه داریم.
به عبارت دیگر باید تمام اعضا و جوارح و بدنمان روزه باشند. تاحدّی که پیامبرمیفرماید: "اگرکسی به روزهدار فحش و ناسزاگفت، روزهدار نباید مقابله به مثل کند بلکه باید بگوید من روزه هستم". در صورت عدم رعایت موارد فوق چه بسا بهرهی ما از روزه فقط گرسنگی وتشنگی باشد.
2- شرکت در نماز تراویح (قیام):
نماز تراویح یکی ازسنتهای بسیار بافضیلت درماه رمضان است. پیامبر به آن تشویق نموده آنجا که میفرماید: " «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»
یعنی کسی که درشبهای رمضان با ایمان و اخلاص نماز را به پادارد، گناهان گذشته وآیندهی اوبخشیده میشود.
سعی کنیم تا آخر ماه رمضان در نمازهای تراویح و قیام حضورداشته باشیم و از اجر و پاداش آن بهرهمند گردیم.
3- صدقه دادن و بخشش درماه رمضان:
صدقه و بخششکردن در ماه رمضان بسیار فضیلت دارد. پیامبر(ص) میفرماید: "أفضل الصدقه صدقة فی رمضان" بهترین صدقه صدقهایست که در ماه رمضان داده شود. که به طرق مختلف میتوان آن را انجام داد:
أ. هر نوع کمک کردن و یاری رساندن به محتاجان و افراد نیازمند.
ب.غذادادن به مردم نیازمند، خصوصاَ افطاری دادن به روزهداران.
4- قرائت قرآن:
رمضان ماه قرآن است، چرا که قرآن در آن نازل شده است. بنابراین باید تلاش کنیم که در این ماه بیشتر قرآن را تلاوت و مدارسه نماییم. آنچه مهم است این است که باید توجه داشته باشیم قرآن را با تدبّر و خشوع بخوانیم وسعی کنیم معنی ومفهوم آن را بفهمیم. تنها هدف، خواندن و زیاد ختم کردن نباشد.
5- دعا و استغفار:
روزها و شبهای رمضان اوقات مناسبی است برای ذکر و دعا، استغفار و استجابت دعا به ویژه:
1- درهنگام افطاری که دعا اجابت میشود.
2- ثلث آخر شب، که خداوند درخواست و نیاز بندگان را برآورده میکند.
3- سحرگاهان که استغفار در آن اهمیت زیادی دارد.
4- روز جمعه به ویژه آخرین ساعات آن روز (یعنی بعد از نماز عصر).
6- عمره در رمضان:
اگر کسی توانایی داشته باشد و امکانات سفر برایش مهیا باشد، انجام عمره در رمضان ثواب بسیار زیادی دارد و برابراست با انجام حج. پیامبر(ص) میفرماید: " عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهم عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ عُمْرَةً فِی رَمَضَانَ تَعْدِلُ حَجَّةً" بخاری و مسلم. عمره در رمضان برابر است با یک حج.
7-اعتکاف خصوصا در دههی آخر:
سنت پیامبر، صالحان و بزرگان دین است و در روحیه و تزکیه انسان بسیار مؤثّر است.
8-دریافتن فضیلت دههی آخر رمضان خصوصاً لیلة القدر:
سعی کنیم در دههی آخرماه مبارک رمضان برای طاعت وعبادت کمرهمت بندیم و تمام اوقات را در طاعت و عبادت، صدقه و اعتکاف بگذرانیم. به امید اینکه شب قدری که ارزش آن از هزار ماه بهتر است را دریابیم.
9-نشستن در مسجد بعد از نماز صبح تا اینکه خورشید طلوع کند.
و بعد از بالا آمدن خورشید نمازضحی را بخوانیم که این کار به فرمودهی پیامبر ثواب حج و عمره کامل را دارد.
10-غنیمت شمردن اوقات و تنظیم وقت:
سعی کنیم درماه مبارک رمضان با توجه به کار و مشغله خویش برنامهای داشته باشیم تا بتوانیم بهتر از این ایام پربرکت استفاده نمائیم.
11-رعایت آداب روزه بر اساس سنت نبوی (در رابطه باخوردن، آشامیدن و خوابیدن):
1- افطاری به شیوه نبوی: خوردن چند دانه خرما هنگام افطار، سپس خواندن نماز مغرب و بعد از آن به فاصله 30دقیقه شام مصرف شود.
2- پرهیز از خوردن شیرینیجات مصنوعی (قند و شکر) در هنگام افطاری و شام.
3- پرهیز از پرخوری در بین شام تا سحر.
4- برخاستن برای خوردن سحری و غذای سبک مصرف کردن در هنگام سحری.
5- پرهیز از خوابیدن زیاد در طول روز، مگر خواب قیلوله.
6- پرهیز از مصرف غذاهای مضر و غیرطیّب.
7- داشتن تحرک فیزیکی و فعالیت در طول روز.
امید است با رعایت موارد فوق، اهداف مهم روزه (حصول تقوی، تزکیه، سلامتی جسمی و روانی و..... ) بر آورده شود.
نظرات