سازمان ملل متحد و به‌ویژه مجمع عمومی آن، تاکنون بر موضوعات مرتبط با خانواده در نظام بین‌المللی تأکید ویژه‌ای داشته است. به این ترتیب تصریح شده که خانواده به عنوان واحد مبنایی جامعه بوده و از این‌رو نیازمند توجه ویژه است. همچنین حمایت و مساعدت‌های گسترده‌ای باید از خانواده‌ها به‌عمل آید تا بتوانند از عهده ایفای مسئولیت‌های خود در اجتماع برآیند.
به‌علاوه، اشکال و کارکردهای متفاوت خانواده به عنوان فرض اولیه مورد پذیرش بوده و این امر تا حد زیادی مرتبط با اولویت‌های فردی و شرایط اجتماعی دانسته شده است. در همین راستا سازمان ملل متحد اقدامات مهمی انجام داده است که در این یادداشت مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
الف) سال بین‌المللی خانواده
سال 1994، به عنوان سال بین‌المللی خانواده با موضوع «خانواده؛ منابع و مسئولیت‌ها در جهان در حال تحول»(1) اعلام شد. این سال به‌منزله فرصتی تلقی شده تا نیازها و ضرورت‌های همه خانواده‌ها در سراسر جهان مدنظر قرار گیرد.
ازجمله اهداف سال بین‌المللی خانواده، کمک به برقراری تساوی میان زنان و مردان در خانواده‌ها عنوان شد تا مسئولیت‌های خانگی و فرصت‌های اشتغال، به‌طور برابر میان ایشان تقسیم گردد. همچنین برنامه‌هایی در سطوح محلی، ملی و منطقه‌ای در این راستا پیش‌بینی شد.(2)
ب) روز بین‌المللی خانواده
از سال 1994، سازمان ملل متحد هر سال روز 15 می را به عنوان روز بین‌المللی خانواده(3) گرامی می‌دارد. این اقدام با هدف افزایش آگاهی در مورد موضوعات مرتبط با خانواده و ترغیب دولت‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی، برای انجام اقدامات مقتضی انجام می‌گیرد.
در سال 2004، مجمع عمومی، بزرگداشت دهمین سالگرد سال بین‌المللی خانواده را برگزار کرد و دبیرکل نیز روند اقدامات را مورد توجه قرار داد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر اهمیت دهمین سالگرد سال بین‌المللی خانواده تأکید کرد و اهداف این بزرگداشت را به شرح ذیل اعلام نمود:
1. افزایش آگاهی در مورد مسائل مرتبط با خانواده در میان دولت‌ها و بخش خصوصی؛
2. گسترش ظرفیت مؤسسات ملی برای تصویب، اجرا و نظارت بر سیاست‌های مرتبط با خانواده‌ها؛
3. هماهنگی تلاش‌ها برای پاسخ به معضلاتی که بر خانواده‌ها تأثیرگذار است؛
4. تمرکز بر وضعیت و ضرورت‌های خانواده، تشخیص مسائل و معضلات؛
5. تقویت اثربخشی تلاش‌های محلی، ملی و منطقه‌ای برای اجرای برنامه‌های مرتبط با خانواده؛
6. بهبود همکاری میان سازمان‌های ملی و بین‌المللی غیردولتی در حمایت از خانواده(4)
ج) بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده و اقدامات مرتبط با آن
این مناسبت امسال با توجه به فراسیدن بیستمین سالگرد آن، به‌طور ویژه مورد توجه جامعه بین‌المللی قرار گرفته است؛ به‌نحوی‌که مجمع عمومی سازمان ملل متحد به موجب قطعنامه 67.142 از نهادهای بین‌المللی و نیز دولت‌های عضو درخواست کرد تا اقدامات مقدماتی لازم را در زمینه برگزاری بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده انجام دهند.
در همین راستا برخی دولت‌ها از اقدامات انجام‌گرفته در نظام ملی خود گزارشاتی را به سازمان ملل متحد ارائه کرده‌اند و نشست‌های منطقه‌ای متعددی نیز با همین هدف برگزار شد. همچنین از دبیرکل سازمان ملل متحد در قطعنامه مزبور درخواست شده که گزارش جامعی در مورد اقدامات انجام‌گرفته در سطوح مختلف ارائه کند.
در واقع بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده در سال 2014، بهترین فرصت برای ارزیابی و تمرکز مجدد بر نقش خانواده در توسعه، توجه به گرایشات جدید در توسعه راهبردی خانواده، تبادل رویه‌های مطلوب در ایجاد سیاست‌های مرتبط با خانواده، بازنگری چالش‌هایی که خانواده‌ها در سراسر جهان با آن مواجه هستند و ارائه راهکارهای مقتضی؛ تلقی شده است. در واقع با توجه به تحولات سریع اقتصادی- اجتماعی، خانواده‌ها در اجرای مسئولیت‌های متعدد خود با معضلات زیادی مواجه شده‌اند. امروزه تلاش قابل توجهی از سوی اعضای جوان و کهنسال خانواده‌ها به منظور غلبه بر فقر انجام می‌گیرد و ایجاد توازن و تعادل میان کار و مسئولیت‌های خانوادگی و حفظ ارتباطات میاننسلی به مرور دشوارتر می‌شود.
با توجه به این معضلات، در بیستمن سالگرد روز بین‌المللی خانواده قرار است مواجهه خانواده با فقر، تضمین توازن میان کار- خانواده و پیشبرد همبستگی اجتماعی میان نسل‌های مختلف، مورد تمرکز قرار گیرد. البته فعالان در این رابطه مطرح کرده‌اند که تحقق این مهم بدون همکاری بخش‌های مختلف؛ از جمله کارگزاران دولتی و نیز مؤسسات غیردولتی و NGOها میسر نیست؛ لذا همکاری آنها را در سطوح مختلف جلب نموده‌اند.
دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش جدید خود پیرامون بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده (در سال 2014) به مهم‌ترین اقدامات انجام‌گرفته در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی اشاره کرده است. (5)
موضوع اصلی گزارش دبیرکل با توجه به محورهای اصلی بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده، عبارت‌اند از: بررسی راهبردها و برنامه‌هایی ناظر بر محو فقر خانواده (6)، محرومیت اجتماعی (7)، توازن میان خانواده و اشتغال (8)، مسائل میاننسلی (9) و تبادل رویه‌های مطلوب در زمینه‌های مذکور.
در همین رابطه دولت‌ها ترغیب شده‌اند تا برای گسترش رویه‌های مقتضی در زمینه کاهش فقر، افزایش مرخصی برای والدین در زمان تولد فرزند، ترتیبات انعطاف‌پذیر اشتغال، برابری جنسیتی و سایر برنامه‌های اجتماعی، اهتمام داشته باشند.
1) مهم‌ترین اقدامات ملی در بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده
بخشی از مهم‌ترین اقدامات برخی دولت‌ها برای بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده در زمینه محو فقر خانواده، توازن میان اشتغال و خانواده، تنظیم روابط میاننسلی و دیگر موارد، به شرح ذیل بیان شده است که علی‌رغم برخی خلأها و کاستی‌ها، متضمن نکات مهم و کاربردی است و در مواردی می‌تواند به عنوان الگو برای دولت‌های دیگر مورد توجه قرار گیرد.
البته خلأ عدم مشارکت کشورهای اسلامی علی‌رغم تأکید آنها بر موضوع خانواده و مناسبات مرتبط با آن، به شدت احساس می‌شود؛ به‌گونه‌ای که فقط نام تانزانیا در میان کشورهای مزبور دیده می‌شود.
آرژانتین
در این کشور حمایت و پشتیبانی از خانواده بخش قابل ملاحظه‌ای از سیاست‌های عمومی را در همبستگی اجتماعی، حمایت از حقوق بشر، توسعه همه‌جانبه و مشارکت اجتماعی همه اعضای خانواده به خود اختصاص داده است. اشتغال و خانواده، محور اصلی برنامه‌های این کشور است.
از سال 2009، کمک‌هزینه کودک باید به سرپرستان بیکار یا شاغل در بخش غیررسمی یا واجد حداقل حقوق پرداخت شود. این کمک‌هزینه، بیش از 3.5 میلیون کودک از خانواده‌های آسیب‌پذیر را در این کشور در برگرفته است. از دیگر اقدامات انجام‌گرفته در آرژانتین به پشتیبانی مراکز رشد کودک برای خردسالان، برنامه ملی خانه سالمندان برای بهبود کیفیت زندگی افراد سالمند؛ خصوصاً سالمندان معلول و نیز برنامه‌ای برای فعالیت‌های آموزشی، ورزشی و فرهنگی جوانان اشاره شده است.
بورکینافاسو
مهم‌ترین اولویت‌های بحث خانواده در این کشور با توجه به برنامه عمل اتحادیه آفریقا در مورد خانواده (10)، محو فقر و بهبود شرایط زندگی برای گروه‌های آسیب‌پذیر، عنوان شده است. همچنین در راستای برگزاری بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده، به برگزاری دوره‌های آموزشی با موضوعات مختلف از جمله مقابله با رویه‌های سنتی زیان‌بار؛ نظیر ازدواج زود هنگام یا اجباری، خشونت علیه زنان و ارتقای تنظیم خانواده و سلامت باروری اشاره شده است.
کلمبیا
مؤسسه رفاه خانواده در کلمبیا (11) با هدف تضمین منابع اقتصادی، حقوقی و فرهنگی برای خانواده‌ها به عنوان الگوی توسعه، اقدامات مهمی در این کشور انجام داده است. برنامه ملی در مورد نسل‌های مختلف و رفاه مبتنی بر مسئولیت مشترک میان خانواده، اجتماع و دولت تدوین گردیده است که حمایت از کودکان و نوجوانان را در خانواده و اجتماع ارتقا می‌دهد و در نتیجه آن حدود 240 هزار کودک در سطح ملی تحت پوشش قرار گرفته‌اند.
قبرس
پروژه مسکن ارزان در این کشور پاسخی برای نیاز خانواده‌های کم‌درآمد؛ از جمله خانواده‌های تک‌والد، زوج‌های جوان و زوج‌های نیازمند به حمایت خاص؛ مانند زوج‌های معلول عنوان شده است. همچنین وام‌های بلندمدت با بهره کم برای حمایت از خانواده‌ها در نظر گرفته شده است.
ایرلند
راهبرد ملی زنان در این کشور با هدف تقویت توازن میان اشتغال و خانواده برای زنان، به تبیین تقسیم نابرابر مسئولیت‌های خانوادگی میان زنان و مردان پرداخته است. در همین راستا برخی اقدامات انجام‌گرفته، عبارتند از: برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارتقای اگاهی، ارائه خدمات مشاوره، تسهیل دسترسی به تکنولوژی‌های ارتباطی و اطلاعاتی، ایجاد مؤسسات نگهداری از کودک یا کانون‌های بعد از مدرسه و دیگر تسهیلات.
اسپانیا
در کشور اسپانیا برنامه ملی جدیدی (2016-2013) برای خردسالی و نوجوانی با هدف کمک به خانواده‌ها در امر مراقبت و نگهداری از ایشان، و ایفای مسئولیت‌های ناظر بر رشد و پرورش کودکان به تصویب رسیده که از جمله تعامل میان اشتغال و زندگی خانوادگی به عنوان اهداف آن مطرح است.
این برنامه از منظر حمایت اجتماعی بر کودکان و نوجوانان در وضعیت‌های مخاطره‌آمیز تمرکز دارد و مقابله با فقر کودکان، ارتقای اشتغال و ارائه خدمات مبنایی به خانواده‌های آسیب‌پذیر را مقرر کرده است. برنامه عمل جدید کشور اسپانیا، متضمن پیشبرد حمایت اجتماعی، حقوقی و اقتصادی از خانوده‌ها و توسعه همبستگی اجتماعی و بهبود ایفای صلاحیت‌ها و اختیارات والدین است. همچنین مکانیسم‌های همکاری و تعامل میان نهادهای مختلف در سطوح منطقه‌ای و محلی با جلب مشارکت جامعه مدنی و کارشناسان دانشگاهی، در ضمن آن توسعه یافته است.
سوئد
این کشور در سیاست‌های ملی مرتبط با خانواده، شرایط مطلوبی را؛ هم برای کودکان و هم برای والدین، به‌منظور رشد و پرورش کودکان در خانواده پیش‌بینی کرده است. اصلاحات قانونی متعددی از سال 2012 در سوئد انجام گرفته است که از جمله شامل حمایت از خانواده گسترده در راستای مصالح کودک و افزایش کمک‌هرینه مسکن و کمک‌هزینه فرزند برای والدین است.
راهبرد ملی سوئد، حمایت از والدین را با هدف ارتقای سلامت و رشد کودکان مدنظر قرار داده است. تضمین توازن یا تعادل میان اشتغال و خانواده نیز به عنوان یک اولویت مهم برای دولت و تقسیم برابر مرخصی زایمان میان والدین نیز مطرح است. همچنین افزایش کمک‌هزینه فرزند به والدینی که مراقبت از کودکان را در خانه بر عهده دارند، به عنوان جایگزین خدمات اجتماعی مراقبت از کودکان مطرح می‌شود.
سوئیس
برنامه ملی پیشگیری و مقابله با فقر در کشور سوئد، درصدد بهبود فرصت‌های آموزشی برای کودکان، جوانان و بزرگسالان آسیب‌پذیر است. مساعدت‌هایی در جهت افزایش کمک‌هزینه به خانواده‌ها و اصلاح قوانین ناظر بر تسهیلات مراقبت از کودکان در جهت برقراری توازن میان اشتغال و مسئولیت‌های خانوادگی، در نظر گرفته شده است.
بازنگری در میزان مرخصی والدین هنگام تولد فرزند هم در دستور کار قرار دارد. به عنوان بخشی از آمار جمعیتی، تحقیق جدیدی نیز در مورد خانواده‌ها و نسل‌های مختلف در حال انجام است که هدف آن کسب اطلاعات در مورد تحولات در خانواده‌ها و تأثیر آن بر روابط میاننسلی است.
ونزوئلا
حمایت از خانواده به منزله عنصر مهمی از الگوی جدید توسعه در این کشور به شمار می‌رود و الگوی مزبور مبتنی بر حقوق بشر، عدالت اجتماعی، حمایت اجتماعی و مکانیسم‌های مؤثر برای محو فقر و نابرابری اعلام شده است. راهبردهای دولت ناظر بر خانواده، با رویکرد گسترش روابط خانوادگی بر مبنای برابری حقوق و مسئولیت‌ها، همبستگی و احترام متقابل، تنظیم شده‌اند. بازگرداندن کودکانی که در مؤسسات عمومی نگهداری می‌شوند به خانواده‌های اصلی ایشان، از جمله اهداف برنامه ملی کشور ونزوئلا بوده و اقدامات مهمی برای بهبود خدمات زایمان و حمایت از کودکان در حال انجام است.
تانزانیا
سیاست‌های ناظر بر خانواده در این کشور در پاسخ به تحولات حقوقی، لزوم بهبود در آموزش، مهاجرت، شهرنشینی و دیگر عوامل اجتماعی و اقتصادی تدوین شده‌اند. قوانین احوال شخصیه تانزانیا چندهمسری را ممنوع، طلاق حقوقی و مسئولیت مشترک والدین را در قبال فرزندان را پیش‌بینی کرده که از منظر دبیرکل سازمان ملل متحد اقدام مؤثری تلقی می‌شود.
همچنین محاکم خانوادگی ویژه برای تضمین رفتار برابر با زنان در زمینه زندگی والدین، تأسیس شده‌اند. ثبات خانواده، اجتماعی‌کردن کودکان و رفاه مادی و اقتصادی زنان خانه‌دار؛ از جمله دیگر اقدامات مهم در این کشور به شمار می‌رود.
2) اقدامات منطقه‌ای در بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده
از سال 2012 تاکنون چند نشست کارشناسی مقدماتی برای بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده در مناطق مختلف جهان برگزار شده است که در گزارش دبیرکل ملل متحد نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. برخی از مهم‌ترین دستاوردهای این نشست‌های منطقه‌ای به شرح ذیل است:
2.1. نشست کارشناسان اروپایی؛ بروکسل، 8-6 ژوئن2012 (12)
نشست مقدماتی اروپایی با موضوع «مواجهه با فقر خانوادگی و محرومیت اجتماعی، تضمین توازن میان کار- خانواده، پیشبرد همبستگی اجتماعی و پیوند بین‌نسلی در اروپا» در بروکسل برگزار شد و برخی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌های مرتبط با خانواده را مورد توجه و بررسی قرار داد.
2.2. نشست کارشناسان آفریقایی؛ آدیس‌آبابا، 23-22 نوامبر 2012 (13)
در این نشست منطقه‌ای محورهای مهمی در رابطه با خانواده مورد بحث و بررسی قرار گرفتند. برخی از مهم‌ترین موضوعات مطرح در این نشست عبارت بودند از: رویکردهای اقتصادی و اجتماعی که خانواده‌های آفریقایی را متأثر می‌کند؛ حمایت اجتماعی برای بررسی فقر خانگی در میان گروه‌های آسیب‌پذیر؛ نابرابری جنسیتی در خانواده و اجتماع به عنوان مانعی برای محو فقر. همچنین عواملی مانند بیکاری، افزایش مهاجرت، افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار و افزایش آمار ابتلا به ایدز؛ به عنوان عوامل مخل مکانیسم‌های حمایتی سنتی که توسط خانواده‌های گسترده ارائه می‌گردند، معرفی می‌شود که منتهی به فقر خانوادگی، افزایش اختلافات خانوادگی و فاصله میاننسلی و ازهم‌پاشیدگی خانوادگی می‌گردد.
حقوق و مسئولیت‌های خانوادگی و رویه‌های زیان‌بار مانند ازدواج کودکان و ختنه دختران نیز از جمله مسائل مطرح در این نشست بودند. همچنین بنا به تصریح دبیرکل، تبعیض علیه زنان در خانواده در ضمن طلاق یا حضانت کودکان نیز هنوز در آفریقا رواج دارد.
با توجه به معضلات مزبور دبیرکل بیان می‌دارد که بدیهی است عمده تمرکز برای بهبود وضعیت خانواده در این منطقه، بر زنان، دختران و کودکان قرار داشته باشد. با این وجود، جلب مشارکت پسران و مردان نیز برای توانمندسازی زنان لازم شمرده شده است.
2.3. نشست کارشناسان خاورمیانه و آفریقای شمالی؛ دوحه، 3-2 ژوئن 2013 (14)
این نشست منطقه‌ای با موضوع «حمایت از خانواده عرب در مقابل فقر: اشتغال، همبستگی اجتماعی و پیوند بین‌نسلی» توسط مؤسسه بین‌المللی خانواده دوحه برگزار شد.
مهم‌ترین موضوعات مطرح در این نشست عبارتند از: رویکردهای اجتماعی و اقتصادی که خانواده‌ها را متأثر می‌کند و ضرورت راهبردهای مقتضی؛ چالش‌هایی که خانواده‌های فقیر با آن مواجه هستند؛ مشارکت زنان در بازار کار و تأثیر آن در توازن میان خانواده و اشتغال؛ اهمیت مرخصی زایمان، ترتیبات انعطاف‌پذیر کار و کیفیت مطلوب نگهداری از کودکان؛ مشارکت مردان در مسئولیت‌های خانوادگی؛ رویکردهای اجتماعی و اقتصادی که بر روابط میاننسلی تأثیر دارد و مشارکت جوانان در زندگی اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی.
2.4. نشست کارشناسان آمریکای لاتین؛ سانتیاگو، 29-27آگوست 2013
کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین با همکاری برخی نهادهای منطقه‌ای دیگر نشست مزبور را با محوریت مباحث و چالش‌های خانواده برگزار کرد. نمایندگان 15 کشور این منطقه در این نشست به بحث و تبادل نظر پرداختند. رویه‌های ناظر بر محو فقر در خانواده در این نشست بررسی شد و زنان و کودکان محور توجهات قرار داشتند. از منظر سلامت تأثیر مثبت برخی اقدامات بر تغذیه کودکان و رشد آنها مورد بررسی قرار گرفت. از منظر آموزش نیز برنامه‌های آموزشی در سطوح مختلف از جمله مدارس و غیره مدنظر قرار گرفتند.
3) اقدامات بین‌المللی در بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده
کمیسون اقتصادی- اجتماعی (15) در راستای بزرگداشت بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده، پنجاه و پنجمین اجلاس خود را از 6 تا 15 فوریه 2013 برگزار کرد. در جریان این اجلاس، دولت‌های عضو بر اهمیت نقش خانواده در جامعه و مسئولیت مشترک خانواده و دولت در تامین حقوق و آسایش اعضای خانواده تأکید کردند.
همچنین این رویکرد مطرح شد که باید خانواده صرفاً به‌منزله نهادی منفعل لحاظ نشود، بلکه اعضای آن باید به عنوان نمایندگانی فعال در روند فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی مورد نظر قرار گیرند.
در یک نگاه کلی بخش قابل ملاحظه‌ای از اقدامات بین‌المللی در این زمینه، متوجه برگزاری نشست‌های مقدماتی منطقه‌ای و جلب مشارکت دولت‌ها بوده است.
نتیجه‌گیری
با توجه به اقدامات انجام‌گرفته در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی در رابطه با بزرگداشت بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده، برخی از مهم‌ترین موضوعاتی که توسط دولت‌ها برای بحث و بررسی در پنجاه و دومین نشست‌های توسعه اجتماعی پیشنهاد شده‌اند، عبارتند از:
1. چالش‌های مربوط به سرشماری نفوس در جهت برنامه‌ریزی‌های کلان برای خانواده؛
2. کمیت و کیفیت مرخصی والدین در موارد ولادت فرزند که ناظر بر مدت این مرخصی و تسهیلات آن است؛
3. مسئله باروری و تنظیم خانواده که البته بر اساس روبکرد کلان جمعیتی هر دولت باید مورد توجه قرار گیرد؛
4. نقش اشتغال در زندگی خانوادگی و نحوه برقراری توازن یا تعادل میان اشتغال و نقش‌های خانوادگی؛
5. قوانین و مقررات نگهداری از کودکان و حمایت از والدین؛
6. ترتیبات ناظر بر شناسایی گروه‌های هدف و نوع پشتیبانی از آنها؛
7. آموزش زندگی خانوادگی برای جوانان به منظور پیشگیری از اختلاف و طلاق و خشونت در خانواده؛
8. ارتقای مسئولیت‌پذیری مردان در خانواده برای ایفای مطلوب‌تر نقش پدری در زندگی خانوادگی؛
9. بررسی کودکان در وضعیت و شرایط آسیب‌پذیر.
با اندک تأملی در این موضوعات به عنوان مهم‌ترین چالش‌های بین‌المللی پیرامون روز خانواده، می‌توان این واقعیت را دریافت که موازین اسلامی در رابطه با اغلب موضوعات مذکور حاوی دیدگاه‌های قابل تأمل و ارزشمندی است که به لحاظ کاربردی و نظری می‌تواند مورد توجه قرار گیرد؛ اما لازمه یا به عبارت بهتر مقدمه این مهم، طرح دیدگاه‌های مزبور به نحو اصولی و منطبق با مقتضیات جامعه بین‌المللی است که در صورت مشارکت فعال دولت‌های اسلامی در جهت ایجاد ادبیات بین‌المللی در زمینه خانواده میسر خواهد شد و البته بزرگداشت بیستمین سالگرد روز بین‌المللی خانواده، فرصت بسیار مقتضی و مناسبی تلقی می‌شد که با متأسفانه باید اذعان داشت که مورد کم‌توجهی کشورهای اسلامی قرار گرفت و یا حداقل اینکه اگر اقدامات مهمی نیز توسط دولت‌های مزبور صورت گرفته است، در جهت عرضه آنها به جامعه بین‌المللی تلاش چشم‌گیری به عمل نیامد.
در واقع، موضوعی چون «خانواده» که کانون توجه آموزه‌های، اجتماعی، فردی، اخلاقی و حقوقی اسلامی است و از سوی دیگر از جمله مسائل مورد وفاق اعضای جامعه جهانی است، عرصه بسیار مناسبی تلقی می‌شود که دولت‌های اسلامی می‌توانند فارغ از راهکارهای کلیشه‌ای مجامع بین‌المللی به تبیین رویکرد خود بپردازند و البته در نتیجه آن در حل برخی معضلات جامعه بشریت نقش مؤثری ایفا کنند.
نظرات