«پیدا و پنهان کولبری» عنوان پژوهشی مشتمل بر مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها، مقالات و گزارش‌هایی است که با بررسی چندجانبه به پدیده‌هایی چون کولبری، بدوکی، چتربازی، ته‌لنجی، جاشو و... نظر افکنده است.
اگرچه بررسی یکایک شاخص‌های مؤثّر در بروز و حتی حل این پدیده‌ها خود نیازمندِ کارهای بسیار دقیق علمی و چندین‌ماهه با تیم‌هایی متشکّل از جامعه‌شناسان، اقتصاددانان، حقوق‌دانان و پژوهشگران حرفه‌ای است، اما در این پژوهش کوشیده‌ایم تا با بهره‌گیری از نظرات متخصّصان حوزه حقوق، جامعه‌شناسی، علوم‌سیاسی و... و بیان مشاهدات میدانی، به غنای علمی آن بیافزاییم و در حد توان از ارائه یک أثر صرفاً مطبوعاتی و احیاناً غیر دقیق بپرهیزیم.
تلاش خود را بر این معطوف کرده‌ایم تا از تبدیل مسأله به مصیبت گذر کنیم و با بررسی دقیق و کارشناسانه، تصویری صحیح از آن به برنامه‌ریزان، سیاستگذاران، پژوهشگران، افکار عمومی و... ارائه دهیم.
نگاهی به محتوای کتاب
در ابتدای پژوهشِ حاضر، در گفت‌وگو‌هایی با دکتر حسن محدّثی استاد جامعه‌شناسی، پیرمحمد ملازهی تحلیلگر مسایل شبه‌قاره و پاکستان، دکتر هاشم هدایتی دکترای برنامه‌ریزی استراتژیک، دکتر محمدعلی حامدی دکترای برنامه‌ریزی توسعه، دکترخالد توکلی استاد جامعه‌شناسی، سیدمعروف صمدی نماینده‌ی دو دوره مجلس و فرماندار سابق مهاباد، مهندس جلال محمودزاده نماینده‌ی دوره فعلی و هشتم مهاباد و رئیس فراکسیون اهل‌سنّت مجلس، رئوف آذری فعال مدنی و... به بررسی و آسیب‌شناسی ابعاد اجتماعی و توسعه‌ای پدیدهی کولبری پرداخته شده است. در این مجال، به طرح پرسش‌هایی با محوریّت عوامل به‌وجودآورنده‌ی کولبری، راهکارهای پیش‌رو، توسعه و دلایل توسعه‌ی نامتوازن در مناطق مرزی، مهاجرت، دلایل رسانه‌ای‌شدن پدیدهی کولبری، طرح ساماندهی کولبران و بیمه‌شدن آن‌ها و بسیاری موضوعات دیگر پرداخته شده است.
همچنین طی مصاحبه‌ای با عثمان مزیّن وکیل پایه‌یک دادگستری، سعی بر روشن‌شدن ابعاد حقوقیِ مسأله کولبری داشته‌ایم.
دکتر کوهسار خالدی دکترای اقتصاد نیز با برّرسی شاخص‌های اقتصادی مرتبط با کولبری، به بررسی عوامل بروز این پدیده پرداخته است. محمد مصطفی‌زاده کارشناس‌ارشد اقتصاد سیاسی نیز با بررسی شرایط اقتصاد مناطق مرزیِ کردستان ایران، به ابعاد مدیریت نیروی کار و عوامل اقتصاد سیاسی دخیل در بروز و تداوم پدیدهی کولبری پرداخته است.
صادق ستوان و رضا بلوچی دانشجویان مقطع دکتری جامعه‌شناسی نیز در مقاله‌ای، به شیوه‌ی اکتشافی، به معرفی پدیدهی بدوکی پرداخته و مشکلات مردم جنوب شرقی ایران را در همجواریِ مرز بررسی کرده‌اند.
اما مهم‌ترین بخش کتاب، با استفاده از روش تحلیل کیفی، به استخراج شاخص‌هایی از گفت‌وگو‌های بیان‌شده توسّط متخصّصان و نخبگان که در ابتدای کتاب درج شده‌اند، پرداخته است و نیز با استفاده از مصاحبه‌های میدانی‌ای که خانم فهیمه ریگی دانشجوی دکترای توسعه‌ی کشاورزی، به‌صورت حضوری از بدوکی‌های استان سیستان‌وبلوچستان گرفته است و یا با بهره‌گیری از مصاحبه‌های غیرحضوری با کولبران مرزهای غربی، به تکمیل این پژوهش پرداخته شده است.
در ادامه نیز طی چند گزارش با ارائه‌ی آمار و پرسش از افراد آگاه محلّی، به معرفی پدیدهی زنان چترباز، تجارت ته‌لنجی، تاریخچه‌ی شکل‌گیری بازارچه‌های مرزی و معابری، تجربه‌ی زیسته‌ی کولبران و... پرداخته می‌شود.
همچنین اهمّ مطالب منتشرشده در مطبوعات و رسانه‌های سایبری توسط این بزرگواران هم به‌رسم قدردانی از قلم‌زنیِ آن‌ها که از جهات دیگری به بررسی پدیدهی کولبری پرداخته بودند و هم این‌که برای خواننده‌ی این اثر و نیز علاقه‌مندان به پژوهش در این موضوع به‌صورت یک‌جا در دسترس باشد، در این‌جا بازنشر شده است.
پایان‌بخشِ کتاب، تصاویری از محیط‌های کولبری، زنان چترباز، معابر مرزی و... می‌باشد تا برای خوانندگان کتاب، شمایی از تجربه‌ی زیسته‌ی کولبران تداعی شود.
نظرات
کولبر
27 شهریور 1396 - 07:05اقدامی ستودنی و ارزشمند است. از کجا و چطور می‌شود این کتاب را تهیه کرد؟