فقه که از آن به حقوق اسلامی نیز یاد می‌شود از اصلی‌ترین علوم اسلامی است. حقوق اسلامی گستره‌ای وسیع‌تر از حقوق عرفی دارد. در واقع فقه، تمامی زندگی مسلمان را در بر می‌گیرد. عبادات، معاملات، احوال شخصیه، و حتی زندگی خصوصی مسلمان در قلمرو فقه می‌گنجد. با این وصف، حقوق بخش اعظم فقه است، نه همه‌ی آن. تفاوت دیگر حقوق اسلامی و عرفی در منابع‌شان است. حقوق اسلامی به عنوان حقوقی که از درون یک دین برخاسته از یک سو گستره‌ای پهناورتر از حقوق عرفی دارد و از دیگر سو منابعش نیز ریشه در متون دینی دارند. برای آشنا شدن با روح فقه برای پی بردن به کنه حقوق اسلامی باید تاریخش را بررسی کرد، باید دید چه ادواری را پشت سر نهاده، در چه بسترهایی رشد کرده و بالیده، عوامل اوج و فرودش چه هستند، نخستین مخاطبانش به انچگونه می‌نگریسته‌اند، دامن فقه تا کجاها گسترده شده و چه نواحی‌ای در آن نمی‌گنجد. کتاب «تارخی حقوق اسلامی» برای رسیدن به هدف آشنا شدن با روح فقه و حقوق اسلامی، بررسی تاریخی را برگزیده است. با خواندن این کتاب در کنار آگاهی از دوره‌هایی که علم فقه پشت سر نهاده، عوامل اوج و فرود، گستره و دغدغه‌های این علم را در می‌یابیم.
نظرات