مطالعهی شهروندی در فلسفهی سیاسی و جامعهشناسی سیاسی و علوم مرتبط با آن پدیدهای نسبتاً نوپاست؛ هرچند به عنوان یک مفهوم یا موقعیت اجتماعی، به جهان باستان برمیگردد. مبحث شهروندی حتّی در مغربزمین، تا چند سال پیش به ندرت در خارج از کلاسهای درس علوم سیاسی و اجتماعی دانشگاهها مورد بحث قرار میگرفت. از دیدگاه جامعهشناسی، شهروندی به مثابهی روابط خاصّ میان انسانها و گروهها قابل درک است. به گفتهی کیث فالکس جذابیت شهروندی این است که ما را مجبور نمیسازد یک هویّت را به عنوان هویّت ذاتیمان انتخاب کنیم. درعوض ما را تشویق میکند که روابطی مشورتی و بدون محدودیت با دیگر شهروندان برقرار نماییم. ایدهی شهروندی به منظور کمک به شناخت بهتر جامعه، روابط درونی آن، نقشهای اجتماعی- سیاسی افراد و هدایت کنشها و رفتارها به وجود آمده است. به باور فالکس کارکرد اصلی شهروندی، ادارهی جامعه مطابق با اصول احترام و راعایت حقوق دیگران و تعهّد به ایفای نقش در جهت حافظ نهادهای مشترکی است که این حقوق را برقرار و پایدار نگه میدارند. بنابراین شهروندی، اصلی است که بر روابط دولت و اعضای جامعه نظارت میکند؛ یعنی از یکسو به امتیازات دولت و حقوق افراد و از دیگرسو، به مناسبات و فرایندهای تاریخی مربوط میشود. این کتاب متشکّل از مقدّمه، هفت فصل و فهرست منابع است. فصل یکم به ایضاح مفهومی مفهوم شهروندی، تعاریف و مٶلّفههای تشکیلدهندهی آن میپردازد. فصل دوّم به حقوق و مسئولیتهای شهروندی، منشأ حقوق شهروندی، انواع آن و وظایف و تعهدات شهروند پرداخته است. «مشارکت و شهروندی» عنوان فصل سوّم کتاب است که به ایضاح مفهوم مشارکت، عوامل مٶثّر در آن و جنبههای مشارکت میپردازد. نویسندە در فصل چهارم، اصول شهروندی اعمّ از برابری، آزادی و فردیّت مدرن را بررسیدە است. «زمینەهای ساختاری شهروندی» عنوان فصل پنجم کتاب است که به مفاهیم جامعهی مدنی، دموکراسی، حکومت قانون و فرهنگ سیاسی مدنی پرداخته است. فصل ششم کتاب به الگوهای شهروندی در شرق باستان، دولتشهرهای یونان باستان، جمهوری روم باستان، دولتشهرهای قرون وسطی و شهروندی در دوران مدرنیتە اختصاص یافته است. فصل هفتم کتاب به بررسی مفهوم «ارتقای شهروندی» اندیشیده و راههای آن را از طریق بُعد نرمافزاری و آموزش و نیز راههای سختافزاری ارتقای شهروندی به بحث و بررسی گذاشته است. مطالعهی کتاب را به کاربران گرامی پیشنهاد میکنیم. امید که فرهنگ شهروندی هرچه بیشتر در میان ما نضج و بالیدن گیرد.
نظرات
محمد
26 مرداد 1395 - 08:27چندی است کتابهای جالب و بهروزی را در بخش معرفی کتاب، به خوانندگان معرفی مینمایید، جا دارد از شما عزیزان زحمتکش اصلاحوب کمال قدردانی و تشکر را داشته باشم. هرچند متأسفانه در اثر سیطرەی فضای مجازی و شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک و تلگرام وغیره میزان مطالعهی کتاب به حداقل رسیده است.