امام مُحمّد بن أبی بكر بن أیوب بن سعد بن حریز زرعی دمشقی، مُلقّب به شمس‌الدّین و ابن‌قیم الجوزیة که در اواخر قرن هفتم هجری قمری چشم به جهان گشود، یکی از برجسته‌ترین علمای عامل مسلمان است که در علوم دینی مانند حدیث، فِقه و تفسیر و سیره ید طولانی داشته است. وی از شاگردان برجسته‌ی ابن‌تیمیه است. وی در 13 ماه رجب سال 751 هجری قمری پس از تحمل حبس طولانی چشم از جهان فرو بست.
مهمترین آثار ایشان عبارتند از:
- زاد المعاد فی هدی خیر العباد
- مدارج السالكین
- حادی الأرواح إلى بلاد الأفراح
- القضاء والقدر
- عدّة الصابرین
- إعلام الموقّعین عن ربِّ العالمین
- الروح
- تحفة الودود فی أحكام المولود
- الصراط المستقیم فی أحكام أهل الجحیم
یکی از کتاب‌های جالب ایشان کتاب «الدّاء والدّواء» است که چندی است تحت عنوان «ضعف ایمان و درمان آن» به قلم مهدی مصطفایی ترجمه شده و انتشارات آراس سنندج آن‌را به زیور طبع آراسته است.
این کتاب علاوه بر مقدمه‌ی مترجم و نویسنده، مشتمل بر ده فصل است: در فصل یکم آن به تعریف مفهوم دعا، انواع آن، اصرار در دعا و اوقات استجابت آن و جایگاه و نقش آن در عبادت مؤمن پرداخته شده است. نویسنده در فصل دوم رابطه‌ی دعا با قدر الهی و شروط امید به خدا و عفو و بخشایش خدا و نیز به تصحیح چند اشتباه در فهم دعا پرداخته است.
فصل سوم به بررسی آفات و ضررهای عصیان و گناه و در فصل چهارم آثار و پیامدهای زشت گناه از جمله ضعف اراده، سبک شدن فرد نزد خدا، شومی گناه و ایجاد ذلت و خواری برای گناهکار و لعن و نفرین آن به‌وسیله‌ی خدا و... پرداخته است.
یکی از مبسوط‌ترین مباحث کتاب فصل پنجم آن است که عقوبت‌های گناه را بررسیده است. ازجمله به ایجاد فساد در زمین، نابودی غیرت قلب و شرم و حیا، کاهش عظمت خدا در دل، خروج انسان از درجه‌ی احسان، از دست دادن خیرات، ضعیف‌شدن سیر قلب در رفتن به‌‌سوی خدای متعال، زوال نعمت و نزول بلا و موارد مهم دیگری می‌پردازد. این فصل یکی از بهترین فصل‌های کتاب است.
در فصل ششم عقوبت‌های شرعی و قدری گناهان توضیح داده شده است و در فصل هفتم به گناه بزرگ شرک و انواع آن اشاره شده و است. در فصل هفتم گناهان ما دون شرک یعنی، ظلم، قتل، زنا، لواط و مجاری گناه و راه‌کارهای برون‌رفت و رهایی از آنها به تفصیل آمده است.
ابن‌القیم در فصل نهم به‌طور ویژه به جایگاه محبت در دین پرداخته و انواع چهارگانه‌ی آن‌را را شرح داده است. وی بر این باور است که اصل همه‌ی دین‌ها محبت و اراده است و اساس تمام حرکت‌های زمینی و آسمانی همان محبت است تا جایی که هر موجود زنده‌ای را دارای اراده و محبت می‌داند و در پایان این فصل به آثار، توابع، ضروریات و احکام محبّت پرداخته است.
«عشق» عنوان دهمین فصل کتاب است که در این پاره، به مفاسد عشق در دنیا و آخرت، درمان درد کشنده‌ی عشق، مراتب عشق و عشق همسران و اصناف عشّاق می‌پردازد. شاید این کتاب از معدود کتاب‌هایی باشد که از دیدگاه قرآن و سنت صحیح پیامبر- صلی الله علیه وسلم- به این مقوله‌‌ی انسانی پرداخته است. بدون تردید پاسخگوی پرسش‌های بسیاری از جوانان عزیز که دغدغه‌ی حفظ عفّت و پاکی را دارند، هست. وما ذلک علی الله بعزیز!
نظرات