معرفی کتاب شش گفتار درباره قرآن و خشونت اثر محسن آرمین
درست است که خشونت ریشه در جهل و فقر و عقب‌ماندگی و توسعه‌نایافتگی و نابرابری و نیز استعمار دارد و… مسئولیت حکومت‌ها و قدرت‌های محلی و بین‌المللی در پیدایش و تشدید این پدیده قابل‌انکار نیست، اما متفکران و روشنفکران نمی‌توانند از زیر بار مسئولیتی که در قبال این پدیده دارند، شانه خالی کنند. عالمان و روشنفکران مسلمان باید مسئولیت خود را در مقابله با این پدیده‌ی ضدانسانی در جوامع مسلمان بپذیرند… و بیش از پیش به مبارزه با عوامل فرهنگی و فکری موجد خشونت اهتمام ورزند. مجاهدت‌های فکری برای تنویر افکار و از بین بردن جهل در اشکال دینی و غیردینی آن و مبارزه‌ی مستمر مدنی و سیاسی در جهت رشد و ارتقای آگاهی‌های مدنی و کاهش فقر و بسط عدالت و آزادی، اصلی‌ترین مسئولیت روشنفکران و نخبگان مسلمان در قبال پدیده‌ی خشونت دینی است.
مقدمه‌ی کتاب
ضرورت بازفهم قرآن در برابر قرائت داعشي از اسلام
«درست است كه خشونت ريشه در جهل و فقر و عقب‌ماندگي و توسعه‌نايافتگي و نابرابري و نيز استعمار دارد و... مسووليت حكومت‌ها و قدرت‌هاي محلي و بين‌المللي در پيدايش و تشديد اين پديده قابل‌انكار نيست، اما متفكران و روشنفكران نمي‌توانند از زير بار مسووليتي كه در قبال اين پديده دارند، شانه خالي كنند. عالمان و روشنفكران مسلمان بايد مسووليت خود را در مقابله با اين پديده ضدانساني در جوامع مسلمان بپذيرند... و بيش از پيش به مبارزه با عوامل فرهنگي و فكري موجدِ خشونت اهتمام بورزند. مجاهدت‌هاي فكري براي تنوير افكار و از بين بردن جهل در اشكال ديني و غيرديني آن و مبارزه مستمر مدني و سياسي در جهت رشد و ارتقاي آگاهي‌هاي مدني و كاهش فقر و بسط عدالت و آزادي، اصلي‌ترين مسووليت روشنفكران و نخبگان مسلمان در قبال پديده خشونت ديني است.»
متن فوق بخشي از مقدمه محسن آرمين بود بر كتابي كه به تازگي از وي توسط نشر ني منتشر شده است.
«شش گفتار درباره قرآن و خشونت» تازه‌ترين اثر محسن آرمين است كه از شش گفتار مستقل، اما به هم‌پيوسته تشكيل شده است. اين شش گفتار به ترتيب عبارتند از:
گفتار نخست) گفت‌وگو در قرآن
در اين بخش به مسائلي از قبيل گفت‌وگو در روابط انساني، تعريف گفت‌وگو، شرط گفت‌وگو، استعاره و تفكر، دينداران و مساله گفت‌وگو، نسبت سنت با مفاهيم مدرن، جايگاه گفت‌وگو در قرآن، نمونه‌هايي از صحنه‌هاي گفت‌وگو در قرآن و گفت‌وگو شيوه انبيا پرداخته شده است.
گفتار دوم) ناسزا در قرآن
در اين بخش مباحثي از قبيل مفهوم ناسزا، حرمت ناسزا و سب در قرآن، ناسزا در فقه اسلامي، تعابير به ظاهر موهن در قرآن، ماهيت روانشناختي ناسزا و توهين، زبان و فرهنگ، زبان قرآن و استعاره، قرآن و زبان و فرهنگ عربي و كاربرد الفاظ به ظاهر موهن در كتاب‌هاي آسماني مورد بررسي قرار گرفته‌اند.
گفتار سوم) امر به معروف و نهي از منكر از منظر قرآن
كاستي‌هاي مبحث امر به معروف و نهي از منكر در فقه اسلامي، كاربرد واژه‌هاي «امر»، «معروف» و «منكر» در زبان عرب، حديث و قرآن، واژه معروف و منكر در لغت، قرآن و روايت، امر به معروف و نهي از منكر در قرآن، امر به معروف و نهي از منكر و ثواب قرآني، شواهد تاييد در ميراث فقهي و اجتهادهاي نو آن از جمله مباحث مطرح شده در اين بخش است.
گفتار چهارم) رواداري با ديگركيشان در آينه وحي الهي و سيره نبوي
در اين بخش نيز مسائلي از جمله نظريه كلاسيك و غيرمسلمانان، اصول و مباني سيره پيامبر در تعامل با غيرمسلمانان، سيره جهادي پيامبر (ص)، مباني جهاد در قرآن و سيره نبوي و همچنين جهاد با اهل كتاب در قرآن و سيره پيامبر (ص) مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
گفتار پنجم) جهاد از منظر قرآن؛ نقد و نظريه جهاد در فقه كلاسيك
در اين گفتار نيز به مباحثي از اين قبيل پرداخته شده است؛ معناي جهاد در عرف مسلمانان عصر نزول، تحول كاربردي و دِلالي واژه جهاد در دوران پس از پيامبر (ص)، آثار تحول دلالي و كاربردي جهاد در تفسير قرآن، جهاد و قتال براي نابودي شرك، جهاد در اصطلاح فقه، نظريه جهاد در فقه كلاسيك، نظريه جهاد در فقه شيعي و سني، دارالاسلام و دارالحرب، روابط با غيرمسلمانان در فقه كلاسيك، نقد نظريه فقه كلاسيك درباره جهاد، نظريه جهاد در تفسير كلاسيك، فلسفه جهاد، اصول و مباني فهم آيات جهاد و ادعاي نسخ.
گفتار ششم) داعشيسم؛ دين قدرت مدار منهاي اخلاق
در آخرين گفتار اين مجموعه نيز مباحثي از قبيل پيام اصلي و حقيقت اسلام، اخلاق به مثابه روح دين، معيار اخلاق در انديشه ديني، پيش‌فرض‌هاي فهم ديني و داعشيسم به مثابه يك انديشه و رويكرد به دين به بحث گذاشته شده است.
«شش گفتار درباره قرآن و خشونت» نوشته محسن آرمين به تازگي توسط انتشارات نشر ني در 352 صفحه منتشر و در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات قرآني قرار دارد.
-----------------------------------
محسن آرمین (۱۳۳۳ خورشیدی در کاشان)سیاست‌مدار اصلاح‌طلب و پژوهشگر دینی ایرانی است. او از اعضای بنیان‌گذار، عضو شورای مرکزی، و نیز سخنگوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران است. او پیش‌تر در دورهٔ ششم مجلس شورای اسلامی نمایندهٔ تهران بوده است.وی فارغ‌التحصیل مهندسی الکترونیک از دانشگاه علم و صنعت بود و برای مدتی دورهٔ دکترای خود را در دانشگاه تربیت مدرس گذراند.
نظرات