این کتاب شامل مباحث بنیادی و متنوع در زمینه معانی مختلف مفردات، ترکیبات واژگان و اصطلاحات قرآنی است. نویسنده در این اثر تلاش می‌کند تا مراد خداوند متعال به عنوان گوینده آیات قرآن را با معانی تاریخی این الفاظ در میان اعراب عصر جاهلیت و فرهنگ مردم زمان نزول قرآن مقایسه نماید. در این راستا، معانی توصیفی واژگان-که حاصل آمیخته‌ای از مراد اصلی در کنار معانی دوره نزول و تحولات تاریخی است- با جزئیات بیان شده و سیر تحول معانی از دوران جاهلیت تا عصر نزول آیات قرآن به دقت بررسی می‌شود.

علاوه بر این، کتاب به مباحثی از قبیل فرهنگ و زبان، لهجه و وضعیت گفتار، اشتقاق واژگان از یکدیگر، غرابت معنایی برخی واژگان قرآنی، اجمالی معنایی، تشابه و چندمعنایی، هم‌معنایی، پیوستگی، شمول و توسعه معنایی، و نیز معناشناسی تاریخی و توصیفی قرآن پرداخته و شروط و ویژگی‌های هر یک از این مفاهیم را تشریح نموده است. همچنین، با بهره‌گیری از سیاق آیات، روش استخراج معنای مورد نظر در واژگان قرآنی نیز به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.