زانای بێ هاوتا و بلیمەت مەلا محەممەد قزڵجی(تورجانی‌زادە) کوڕی خوالێخۆشبوو مامۆستا محەممەد حوسەین و نەوەی مەولانا عەلی قزڵجی یەکێک له پرشنگدارترین ئەستێرەکانی ئاسمانی عیلم و ئەدەب و مەعریفه و چاکسازی جیهانی ئیسلام به هەژمار دێت.
پێکهاتەی داستانی و چیرۆکیی له قوڕئانی پیرۆزدا شێوازگەلی جۆراوجۆری هەیه کەوا دەکرێ له گۆشەنیگای جیاوازدا تاوتوێ بکرێت، بۆ نموونه:
یەکەم: فرەچەشنی ڕیزبەندی ڕووداوەکان
ئاماژە: تەزکیە و پاککردنەوەی ڕۆح و نەفس یەکێکە لە ئەرکە گرینگەکانی پێغەمبەران (سڵاوی خوایان لێ بێت) و ئامانجی سەرەکی پارێزکاران و کارگێڕی ڕزگاری و هیلاکبوون بە دەستی خودای باڵادەستە. تەزکییە بە مانای جۆراوجۆر وەک "پاککردنەوە" و "گەشەکردن" هاتووە.
زمانناس و توێژەر دوکتۆر ئەحمەد ئەحمەدیان بە بۆنەی ٦١مین ساڵوەگەڕی کۆچی دوایی عەللامەی بیرمەند و زانا مەلا محەممەد قه‌زڵجی(تورجانی‌زادە) (١٣٣٨_١٢٧٥ ھ.ش).
زانای بێ هاوتا و بلیمەت مەلا محەممەد قه‌زڵجی(تورجانی‌زادە) کوڕی خوالێخۆشبوو مامۆستا محەممەد حوسەین و نەوەی مەولانا عەلی قه‌زڵجی یەکێک له پرشنگدارترین ئەستێرەکانی ئاسمانی عیلم و ئەدەب و مەعریفه و چاکسازی جیهانی ئیسلام به هەژمار دێت.
بەوپەڕی دڵنیاییەوە دەکرێ بگوترێ بیری ڕەخنەیی کەفیلی پێشکەوتنی ژیانی کۆمەڵایەتی و تاکەکەسی هەموو مرۆڤێکه و کەسانێک کەوا شارەزان لەم بارەوە سەرکەوتوون و تەنانەت ئەگەر کۆمەڵگایەک خاوەنی بیرمەندانی ڕەخنەیی بێت، زیاتر گەشە دەسێنێت و سەردەکەوێ. لەم وتارەدا بیری ڕەخنەیی و گرنکییەکەی و هەروەها پڕۆڤەیەکی له‌سەر باس دەکەین.
گرینگترین و سەرەکیترین بەرپرسیارێتی مرۆڤ لەم گەردوونە و گۆی زەوی، بەرپرسبوونی له هەمبەر خواوەندی میری مەزنەوەیه. ئەو خودایەی که تەواوی کەره‌سه‌کانی بەختەوەری بۆ دابین کردووە، شایانی ئەوەیه که بەندە به‌پێی توانا شوکرانە بژێر و ئەمەگداری نێعمەتەکانی پەروەرێنی خۆی بێت و قبووڵی ئەو ئەرکانە بکات کە پێی سپێردراوە.
مەعنای ژیان چییه؟ خوا بۆچی ئێمەی خوڵقاندووە؟ ئامانج له ژیان چییه؟ ئایا ڕۆژێک بیرت کردۆتەوە که یاد و ناوی تۆ پاش ماڵاوایی له ژیان له‌نێو خەڵک و کۆمەڵگەدا چۆنه؟ ئایا پێت وایه مردن یانی کۆتایی ژیان به یه‌کجاری؟! ئاسەوار و شوێنه دەستێک که بەر له کۆچ بە جێی دێڵی کامەیه؟
ژیانی واتادار چییە؟
زۆر كه‌س ژیان به‌ڕادەی پێویست واتادار نابینێت، هۆکاری زۆربەیان سەرسووڕهێنەرە. زۆرێک له مرۆڤەکان به منیان وتووە کەوا ژیانی خۆیان یان بەگشتی، بێواتای ده‌بینن و یا به‌ڕاده‌ی پێویست واتاداری هه‌ست پێ ناكه‌ن. به‌ڵام زۆرێک له ڕونکردنەوەکانیان له‌سەر بێواتایی ژیان، لاواز و زۆر جاریش بەهەڵە داڕێژراوە. من وای بۆ دەچم کە زۆرێک لەو ژیانانەی كه ده‌ڵێن بێواتان، له‌ڕاستیدا واتادارن و زۆرێکی دیکەش که بێواتان، دەکرێت لە بوارێكه‌وه واتادار بکرێن.
بیرو ڕای زانایانی موسوڵمان و پێشەوایانی ئایینی و ئۆممەتی ئیسلامی سەبارەت به ڕۆژووی مانگی ڕەمەزان، له کاتی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی ئپیدێمی ڤایرۆسی کۆڕۆنا(کۆیید19) چییه؟
حوکمی شەرعی ترس له لاوازبوونی سیستەمی بەرگری لەش به هۆی ئەگەری تووشبوونی ئەم نەخۆشییه چییه؟
و حوکمی ڕۆژوونەگرتنی کەسێک کەوا تووشی ئەو پەتایه بووە چییه؟
تکایه حوکمی شەرعی ئەم پرسیارانەمان بۆ ڕوون کەنەوە، خوای گەورە پاداشتی خێرتان بداتەوە.
بێگومان ڕۆژووی مانگی ڕەمەزان به پێی فەرموودەی قوڕئان و سوننەت و ئیجماعی موسوڵمانان، له‌سه‌ر هەموو موسوڵمانێک واجبه.
کۆپی ڕایت 1401 په‌یامی ئیسلاح. ھەموو مافێکی ئەم ماڵپەڕە، پارێزراوە. ئامادەکردن و په‌ره‌پێدان لەلایەن شەریکەی بەرنامەنووسی رووپەل