ئه‌گه‌ر سه‌یری ئه‌م ئوممه‌ته ئیسلامییه بكه‌ین خێرێكی زۆری تیایه، ده‌بێت ئه‌م ڕووه چاكه‌خوازییه‌ی به‌كردار له ئه‌و قه‌یرانانه‌دا ده‌نگ بداته‌وه كه ئێستا تووشی گه‌لانی موسڵمان بووه، وه‌ك ئه‌و هه‌ژاری و نه‌دارییه‌ی كه ئێستا تووشی سوریا و یه‌مه‌ن و زۆر له وڵاتانی ئیسلامیی تر هاتووه، به هۆی شه‌ڕ و كوشتاره‌وه، ئێمه نامه‌نه‌وێ موسڵمانان بگه‌نه ئاستی ئه‌بوبه‌كر كه ماڵه‌كه‌ی له پێناو خوادا به‌خشی، به‌ڵكو ده‌مانه‌وێت ته‌واوی توانا و هه‌وڵی خۆمان بده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر سبه‌ینێ له ڕۆژی دواییدا پرسیارمان لێ كرا بتوانین وه‌ڵامێكی جوان بده‌ینه‌وه.
ئایینی ئیسلام ئایینی سۆز و به‌زه‌ییه و ئه‌مه‌ش ته‌نها وته‌یه‌ك نییه به زمان بوترێت، به‌ڵكو سۆزێكی ڕاسته‌قینه‌یه له‌ناو دڵدا، ده‌بێت ببێته مایه‌ی دابارینی فرمێسك له چاوه‌كان، كاریگه‌ری له‌سه‌ر زمان هه‌بێت بۆ وتنی ڕاستی، پاشان پاڵ به ئه‌ندامه‌كانه‌وه بنێت بۆ جووڵه و كاركردن، بۆ ئه‌وه‌ی به‌شێك له ماڵه‌كه‌ی له پێناو خوا و به‌ده‌مه‌وه‌چوونی گرفتی براكانی ببه‌خشێت. ئه‌و بارودۆخه‌ی كه ئێستا له سوریا و عێراق و فه‌ڵه‌ستین و یه‌مه‌ن و شوێنانی تر ده‌بینرێت، به‌تایبه‌تیش له شاری مه‌زایای سوریا په‌ڵه‌یه‌كی ڕه‌شه به‌ناو چاوی مرۆڤایه‌تییه‌وه، خوای گه‌وره ئه‌و ڕژێمه و ئه‌و ملیشیای ه‌و ئه‌و لایه‌نانه له‌ناو به‌ریت كه ئه‌م كارانه ئه‌نجام ده‌ده‌ن و گه‌له‌كانیان له برساندا ده‌كوژن (ولا تركنوا إلی الذین ظلموا فتمسكم النار) ئایا مرۆڤایه‌تی له كوێدایه، ئایا ویژدانی ئوممه‌تی ئیسلامی له كوێیه؟ نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان له كوێن؟ وڵاتانی كۆماری عه‌ره‌بی و هاریكاریی ئیسلامی له كوێن؟
ھه‌موانیان سه‌رقاڵ كردووه به یه‌كتره‌وه، له‌وه‌ش ته‌نها دوژمنان كه‌ڵكیان وه‌رگرتووه، به‌ڵام ده‌بێت هه‌موو لایه‌كیش بزانن كه به‌رپرسیارن به‌رامبه‌ر ئه‌م ڕووداوانه، من لێره‌وه داواتان لێ ده‌كه‌م، كه با سۆز و به‌زه‌ییتان بجووڵێت، با به‌زه‌ییان به یه‌كتردا بێته‌وه، هه‌تا خواش له ئاسمانه‌وه به‌زه‌یی پێماندا بێته‌وه. پێغه‌مبه‌ری خوا خه‌فه‌تبار بوو به‌وه‌ی یه‌كێك له هاوه‌ڵان به‌چكه چۆله‌كه‌یه‌كی گرتبوو، له‌م ڕوانگه‌یه‌وه ئه‌گه‌ر سه‌یری ئه‌و منداڵانه بكه‌ین كه ئێستا له شاشه‌كانه‌وه ده‌بینرێن كه له برساندا ڕه‌ق هه‌ڵگه‌ڕاون و له نه‌خۆشیدا ده‌مرن و نانی ڕۆژانه‌یان نییه، ئایا ده‌بێت له ئاست ئه‌و وێنانه‌دا هه‌ڵوێستمان چی بێت؟ با هه‌موومان سۆزمان بجووڵێت هه‌تا خواش به‌زه‌یی به ئێمه‌دا بێته‌وه، ئه‌گه‌ر سه‌یری بارودۆخی ئوممه‌تی ئیسلامی بكه‌ین ئه‌وه‌مان بۆ ده‌رده‌كه‌وێت كه ئیسلام بووه‌ته شتێكی ڕۆتین و وه‌ك كرۆك و ناوه‌ڕۆك مانایه‌كی نه‌ماوه و زۆربه‌ی خه‌ڵك موسڵمانبوونیان هه‌ر شتێكی ڕووكه‌شه. موسڵمانان نوێژ ده‌كه‌ن، به‌ڵام ئه‌م نوێژكردنه له خراپه دووریان ناخاته‌وه و فه‌رمان به چاكه‌ش ناكه‌ن، زه‌كات ده‌دات به‌ڵام چه‌نده‌ها پرسیار ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی به‌شێكی نه‌دات، هه‌ندێكیان ده‌یانه‌وێت فێڵ له خه‌ڵك بكه‌ن (والذین فی أموالهم حق معلوم) موسڵمانی وا هه‌یه خاوه‌نی ئوتێل و قه‌سری گه‌وره و كۆمپانیایه، ده‌یه‌وێت خۆی له دانی زه‌كات ڕزگار بكات، به‌ڵام پیاوێكی جووتیار و هه‌ژاری ناو چیا و بیابانه‌كان ده‌بێت زه‌كاتی حوشتر و مه‌ڕ و بزنه‌كانی وه‌ك خۆی بدات، ئایا ئه‌مه دیندارییه یان خۆدزینه‌وه‌یه له دین. ئێمه ناتوانین حه‌رام حه‌ڵاڵ بكه‌ین و حه‌ڵاڵ حه‌رام بكه‌ین له ڕێگه‌ی فێڵكردن له خواوه، ئه‌وه پیشه‌ی جووله‌كه‌كان بوو. زۆر به وردی دیراسه‌ی هه‌ردوو سه‌ده‌ی پێنجه‌م و حه‌وته‌می كۆچیم كردووه، ڕۆژی وا سه‌ختم نه‌بینیوه كه ئه‌مڕۆ به‌سه‌ر ئوممه‌تی ئیسلامیدا هاتووه، چونكه گرفتی سه‌ده‌كانی ڕابردوو ئه‌وه بوو دوژمن له ده‌ره‌وه درووستی ده‌كرد، به‌ڵام گرفتی گه‌وره‌ی ئێمه ئه‌وه‌یه قه‌یرانه‌كان له‌ناوخۆماندایه و خۆمان كه‌وتووینه گیانی یه‌كتر و ده‌كوژین و له‌ناو ده‌به‌ین.
ئه‌گه‌ر سه‌یری ڕۆژانی ڕابردوو و ئێستا بكه‌ین، ئێمه وه‌ك پێشینه‌كان ئایه‌ته‌كانی ڕه‌حمه‌ت ده‌خوێنینه‌وه. ئایا ئێمه كاتێك براكانمان و خوشكه‌كانمان ده‌بینین له كامپه‌كاندا له برساندا ده‌مرن و له‌سه‌رماندا ڕه‌ق ده‌بنه‌وه و بێ نان و ئاو ده‌ژین، به‌فر شه‌كه‌تی كردوون، ئایا ویژدانمان ده‌جووڵێت، پێغه‌مبه‌ری خوا ده‌فه‌رموێت (ئه‌گه‌ر كه‌سێك له گه‌ڕه‌كێكدا له برساندا بمرێت یان به برسێتی بژی، خوای گه‌وره و پێغه‌مبه‌ر بێبه‌ریان ده‌كات له خۆی.) خۆتان به‌راورد بكه‌ن به‌م فه‌رمووده‌یه ئایا له به‌رامبه‌ر ئه‌و نه‌هامه‌تییانه‌ی كه به‌سه‌ر گه‌لانی عێراق و سوریا و یه‌مه‌ن و هتد.. هاتووه ئایا ئێمه لێپرسینه‌وه‌مان لای خوا چۆن ده‌بێت؟ سه‌یری ڕوومادی بكه‌ن، چۆن وێران ده‌بێت، ناوچه سوننییه‌كان یه‌ك به‌دوایه‌ك خاپوور ده‌كرێن. داعش شار به شاری داگیر ده‌كات، پاشان میلیشیاكان دێن و له دوای ئه‌و شاربه‌شار وێران ده‌كه‌ن. ئایا ئه‌گه‌ر هێرش بۆ سه‌ر موسڵ بكرێت كه 4 ملیۆن كه‌سی تێدایه چی لێ دێت؟ هه‌تا ئێستا ته‌نها كوردستان ئاواره‌كان ڕووی تێ بكه‌ن، ئه‌ویش به هۆی نه‌بوونی مووچه و خراپیی گوزه‌ران، ئه‌و ناوچه‌یه‌ش گوزه‌رانی دانیشتووان ڕوو له خراپی ده‌كات.
ئه‌گه‌ر به وردی سه‌یری قورئان و ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ر و فه‌رمووده‌كان بكه‌ین، هیچ شه‌ریعه‌ت و ئایین و یاسا و ده‌ستوورێك نابینین كه وه‌ك ئیسلام گرنگی به سۆز و به‌زه‌یی بدات، خوای گه‌وره یه‌كه‌م ئایه‌ت له قورئاندا به (بسم الله الرحمن الرحیم) تیایدا باسی دوو سیفاتی زۆر گه‌وره‌ی خوا ده‌كات. الرحمن: واتا ئه‌وپه‌ڕی سۆز و به‌زه‌یی، (ورحمتی وسمعت كل شئ) سۆز و به‌زه‌یی خوا هه‌موو شتێك ده‌گرێته‌وه.. ئه‌م به‌زه‌ییه هه‌موو شتێك ده‌گرێته‌وه. مرۆڤ و ئاژه‌ڵ و ژینگه، خوای گه‌وره به‌سۆزی خۆی هه‌موو درووستكراوه‌كانی درووست كردووه.. ده‌یانژێنێ، ده‌یانمرێنێ، هیدایه‌تیان ده‌دا، ڕۆزیان ده‌دات ئه‌مانه هه‌مووی سۆزی خوایه بۆیان. الرحیم: ڕه‌حمه‌تی خوا بۆ هه‌موو به‌نده‌كان. هه‌موویان له ڕۆژی دواییدا به‌ر ئه‌و ڕه‌حمه‌ته ده‌كه‌ون ئه‌م ئایه‌ته له هه‌موو سووره‌ته‌كاندا دووباره ده‌بێته‌وه ته‌نها سووره‌تێك نه‌بێت، به‌ڵام له سووره‌تی نه‌ملدا قه‌ره‌بووی ده‌كاته‌وه له‌به‌ر ئه‌وه 114 سووره‌ت له قورئاندا هه‌یه له‌گه‌ڵ 114 بسم الله، سه‌ره‌تای قورئان به سووره‌تی (فاتحه) ده‌ست پێ بكات ئه‌ویش به سوپاسگوزاری بۆ خوای جیهانیان.
*ئه‌مینداری گشتیی یه‌كێتیی جیهانیی زانایانی موسڵمان
بۆچوونه‌کان