پرسیاری یەکەم / حەج چیە ؟

حەج بنەمایەکە لە بنەماکانی ئیسلام، هەرکەسێک جێبەجێیان بکات ئەوا دەبێتە خاوەنی دین و بە ئەرکەکان هەڵساوە، هەرکەسێکیش پابەند نەبێت پێیانەوە لەوانە دادەنرێت کە لە ڕەحمەتی خوا دوور کەوتونەتەوە، هەرکەسێک یەکێک لەوانەش وازی لێ بهێنێت ئەوە تاوانێکی گەورەی ئەنجام داوەو شایەنی سزای خوایە، خوای گەورە دەفەرموێت : (وللهِ عَلی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِڵیْهِ سَبِیلًا و مَن کفَرَ فَإِنَّ الڵّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعَاڵمِینَ) (سورە ا‌ل عمران / الآية 97 )

فەرموودەی زۆر هاتووە لە سەرگەورەیی و ڕێزی حەج لەوانەش فەرمودەی (الحج المبرور لیس له جزا‌ء إلاّ الجنّە)

واتە (حەجی وەرگیراو هیچ پاداشتێکی نیە تەنها بەهەشت نەبێت)، ئەمەش بەلای کۆمەڵێک لە زانایانی فەرمودەوە سەحیحە، هەروەها فەرمودەیەکی سەحیحی تر هەیە کە وەک باشترین کردار لەقەڵەمی دەدات.

شکۆو ڕێزی حەج زۆر گەورەیە، شوێنکارەکەشی بۆ دنیاو دوا ڕۆژ گەورەیە، لەوانەش بەجێهێنانی یەکێکە لە فەرزەکان، بەئەنجام گەیاندنی گەورەترین شتە کە لە دوای جیهاد و ئیمان لە خوات نزیک دەخاتەوە، پرسیاریان لە پێغەمبەری خوا کرد باشترین کردەوەیەک چی ؟ فەرموی (باوەڕ بەخواو پێغەمبەرەکەی، جیهاد لەپێناوی خوادا، پاشان حەجێگی پاک) بوخاری و موسلیم گێڕاویانەتەوە.

حەج لە بەرامبەری جیهاددایە بۆ کەسێک کە توانای جیهادی نەبێت، وەک لە فەرمودەکەی عائیشەدا هاتووە (ڕەزای خوا لێبێت) کە بوخاری گێڕاوێتیەوە، دەڵێت : (باشترین جیهاد حەجێکی پاکە).

حەج کۆمەڵێک سوودی کۆمەڵایەتی و پەروەردەیی و ئابوری هەیە خوای گەورە دەفەرموێت (لِێشْهَدُوا مَنَافِعَ ڵهُمْ) سورە الحج / الآية 28)

لە ڕاستیدا حەج قوتابخانەیەکی پەروەردەیی و ئارامگرتن و شێوازی مامەڵەیە لەگەڵ خەڵک.

پرسیاری دووەم / حەجی وەرگیراو چیە؟

وەڵام / حەجی وەرگیراو ئەو حەجە پاکەیە کە ئەم مەرجانەی تێدابێت :

1-     دڵسۆزی و نیەت پاکی و درووبوون لە خۆدەرخستن و دووڕویی.

2-     ئەنجامدانی بە پارەی حەڵاڵ، چونکە ئەگەر بەپارەی حەرام بکرێت پێی دەوترێت / (لا لبیک ولا سعدیک، ملبسک حرام، ومأکلک حرام ووو) ، پیرۆز نەبێت لێت، جلو بەرگەکانت حەرامە، خواردنو خواردنەوەت حەرامە …. هتد.

3-     پەشێمان بونەوە لە تاوان و بوونی ئیرادەی بەهێز بۆ نەگەرانەوە بۆ سەری، دانی ماڵی خەڵک، گەڕاندنەوەی ماڵی هەرکەسێک کە لە گەردنیدایە پێش چونی بۆ حەج.

4-     ئەنجام نەدانی سەرپێچی شەرعی لە کاتی حەج و لە دوای حەج و ئەنجام نەدانی دوژمنکاری و شەڕو جنێو لەکاتی حەجدا (فَمَن فَرَض فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَث ولا فُسُوقَ ۆڵا جِدَالَ فِی الْحَجِّ) سورە البقرە / الآية197) ، فەرمودەی (هەرکەسێک هات حەجی ئەم ماڵەی کردوو خراپەو جنێوو کردەوەی خراپی نەکرد، وەک ئەو ڕۆژەی لێ دێتەوە کە لەدایک بووە) بوخاری و موسلیم گێڕاویانەتەوە.

پرسیاری سێیەم / پەیامی حەج لەم سەردەمە جەنجاڵەدا چیە ؟

حەج کۆمەڵێک پەیامی گەورەی هەیە لە وانەش :

1- مسوڵمانەکان تەنها کۆمەڵن کە بەڕاستی خوابپەرستن و عیبادەتی بۆ دەکەن بەیەکتایی و بە گەورەی دەگرن و لە پێناویدا قوربانی دەدەن.

2- پەیامی یەکبوونی لەهەموو دروشم و هەڵس و کەوت و عیبادەتەکان و جموجۆڵ و چالاکیەکانی، ئەم پەیامە جەخت دەکاتەوە لەسەر یەکڕیزی مسوڵمانان کە دەبێت هەموومان کاری بۆ بکەین، ئەمەش مانای وایە هەموو ڕەگەزەکانی یەکبوون لەم ئوممەتەدا هەیە کەواتە بۆچی جیاوازین ؟

3- پەیامی ئەوەی کە دەبێت لەڕووی ئابوریەوە سودمەندبن (لِێشْهَدُوا مَنَافِعَ ڵهُمْ) (سورە الحج/ الآية 28) کەڵک وەرگرتن بۆ یەکخستنی گوتار و ڕاوێژکردن.

پرسیاری چوارەم / چۆن حەج کاریگەری لەسەر ژیانی مرۆڤی مسوڵمان دەبێت لە دوای حەج کردن ؟

یەکێک لەو شوێنکارانەی کە بەڵگەیە لەسەر وەرگیرانی حەج بریتیە لەو گۆڕانکاریانەی کە لە ژیانی حاجیدا ڕوودەدات لەدوای بەجێ گەیاندنی فەرزەکە، ئەمەش شوێنکاری گەورەیە بۆ وەرگیرانی، چونکە خوای گەورە لەم ئایەتەدا دەست نیشانی ئامانجەکە دەکات کە تەقوایە (ڵن ێنَاڵ الڵّهَ لُحُومُهَا ۆڵا دِمَاۆُهَا ۆڵکن ێنَالُهُ التَّقْۆی مِنکمْ) (سورە الحج / الآية 28 ) ئەم لە خوا ترسانەیە لە دەرونی مرۆڤدا کەهانی باوەڕدار دەدات بۆ دور کەوتنەوە لە تاوان، چونکە ئەمە وات لێ دەکات (کە خوا ببەرستن وەک ئەوەی تۆ خوا ببینی، خۆ ئەگەر تۆ ئەو نەبینی ئەوا ئەو تۆ دەبینێت)

چەند ئامۆژگاریەکی گشتی:

داوا دەکەم لەو خوشک و برا بەڕێزانەی کە دەیانەوێت حەج یان عەمرە بەجێ بهێنن ئاگاداری ئەم خاڵانە بن :

1ـ پاک کردنەوەی نیەت بۆ خوا، نیەتێک کەڕاست و دروست بێت و دوربێت لە دوو دووڕوویی.

2ـ گەڕانەوەی تەواو بۆ لای خواو گێڕانەوەی مافەکانی خەڵک پێش ئەنجامدانی حەج.

3ـ بە ماڵی حەڵاڵ حەجەکە بکات.

4ـ هەڵسو کەوتی جوان و ڕەوشتی بەرزو جوڵانەوە بە بەها ئیسلامیە بەرزەکانی لەگەڵ هاوڕی و بەردەست و کرێکارو خەڵکی بازاڕو هەمو مرۆڤێک لە کۆمەڵگەدا، جوڵانەوە بەباشترین شێوە (ۆلا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ ۆلا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِێ أَحْسَنُ فَإِذا الَّذی بَیْنَک ۆبَیْنَهُ عَدَاۆەٌ کأَنَّهُ ۆلِیٌّ حَمِیمٌ) (سورە فصلت / الآية34)، چونکە دینداری مامەڵەیە، ئاستی بەرزی و نزمی ئیمان لە مامەڵەدا دەر دەکەوێت، لەڕاستیدا ئاین هەر خۆی ڕەوشت و مامەڵەی جوانە و دورکەوتنەوەیە لە شەڕو ململانێی و موناقەشەو غەیبەت و ڕق و مامەڵەی ناشرین.

5- سەرقاڵبوونی دڵ و زمان بەناوی خوا لەهەموو بارودۆخێکدا بەتایبەتی لە عەرەفەو مونا، لەناو حەرەم،با حاجی ئەم فرسەتە لەدەست نەدات هەتا بە دڵێکی پاک و دور لە تاوان بگەڕێتەوەو وەک ئەو ڕۆژەی لێ بێتەوە کە لە دایک بووە، بۆ ئەوەی حەجەکەی پاک و بێگەرد بێت و لای خوا وەرگیراوبێت هەتا لە پاداشتیدا بەهەشت وەربگرێت.