براکه‌م کاکه جه‌ماڵ، هه‌م برا و هه‌م هاوڕێ و ئازیزم بوو. تا ئه‌و ڕاده‌یه که هه‌واڵی مردنی که‌سێکی وه‌ها زۆر بۆم ئه‌سته‌م بوو. بابه‌تی من و ئه‌و نموونه‌ی ئه‌و شێعره‌یه که ده‌ڵێت: قد کانت آمل أن تقول رثائی/ یا منصف الموتی الأحیاء چاوه‌ڕوان بووم که تۆ هه‌واڵی مردنم ڕابگه‌یه‌نیت، ئه‌ی ئه‌و که‌سه‌ی که مردووه‌کان له زیندووه‌کان جیا ده‌که‌یه‌وه! به‌ڵام قه‌ده‌ری خوا وابوو و هه‌موو شتێکیش به ویستی ئه‌وه. ئه‌وڕۆ من هه‌واڵی مردنت ڕاده‌گه‌یه‌نم و ئێستا هه‌واڵی کۆچی دواییت ڕاده‌گه‌یه‌ندرێت! جه‌ماڵ به‌رزه‌نجی هاوڕێیه‌ک بوو که خوای گه‌وره سه‌ره‌تای سێهه‌مین ڕۆژ له ڕۆژانی ته‌شریقی هه‌ڵبژارد که بۆلای خۆی بباته‌وه. بۆ من زۆر ئه‌سته‌مه که هه‌واڵی کۆچی دوایی ئه‌و به‌رێزه به موسوڵمانان ڕابگه‌ێینم، ئه‌ویش له کاتێکدا که گه‌لی ئیسلام به هۆی کاره‌ساته جۆراوجۆره‌کان خۆی له ئازار دایه. چونکه ئه‌سته‌مه له‌و دۆخه‌دا هه‌واڵی مردنی که‌سێک به ئوممه‌ت بگات که خۆی ئوممه‌تێک بوو. زیاتر له په‌نجا ساڵه که ده‌یناسم. ئاوه‌زی ڕوون، دڵێکی بێگه‌رد، ناخێکی ئارام و زمانێکی پاکی هه‌بوو. خۆی باش ده‌ناسی و له توانا و هێژایی و لێهاتووییه‌کانی ئاگادار بوو. ده‌یزانی چی بکات. له هه‌مان کاتدا له خۆبه‌زل زانی و لووت به‌رزی به دوور بوو و هیچ کات ناخی تێکه‌ڵاوی ئه‌و شتانه نه‌بوو. بۆ یارمه‌تی دانی هه‌ژاران و خاوه‌ن پێداویستییه‌کان تێده‌کۆشا. ڕێزی پێشه‌نگانی ده‌گرت و دانی به مه‌زنایه‌تی و گه‌وره‌یی ئه‌وان ده‌نا و به هه‌موو هێزی بۆ ڕێز لێنانیان تێده‌کۆشا. زۆر خۆڕاگر بوو و من هیچ که‌سم له نێو ئه‌و کۆمه‌ڵه که‌سه‌ی که پێکه‌وه کارمان ده‌کرد وه‌ک ئه‌و له‌و بواره‌وه نه‌دیت. کاتی گرفت له پێش دیتران بوو و کاتێکیش گرفته‌کان چاره‌سه‌ر ده‌کران ئه‌وه له دوای گشتیان بوو. ئه‌و به‌ڕێزه خاوه‌ن کۆمه‌ڵه تایبه‌تمه‌ندیه‌ک بوو که به ده‌گمه‌ن هه‌ڵده‌که‌وت هه‌موویان به‌یه‌که‌وه له که‌سێکدا کۆببنه‌وه، جگه له که‌سانێک که خوا یارمه‌تی دابن. ئه‌و خاوه‌ن بیروڕای ژیرانه و کارکرد و تێکۆشانی ورد، میهره‌بانی و هه‌ڵسوکه‌وتی جوان له پاڵ خاکه‌ڕایی گشتگیر و ناخی ئاسوده بوو. کاتێک که له خۆم و ئه‌و برایانه‌ی که کۆلێژی جیهانی بیری ئیسلامییان پێک هێنابوو، ده‌ڕوانی، ئه‌و برا دڵسۆزه‌م ده‌دیت که پشتیوانی هه‌موویان بوو و هیچ که‌س له هاوڕێیه‌تی و دڵۆڤانی ئه‌و بێ به‌ش نه‌ده‌بوو. له زۆر بواره‌وه هاوڕا نه‌ده‌بووین و کاتی وا هه‌بوو که ده‌نگم له‌سه‌ر به‌رز ده‌کرده‌وه و هێندێک قسه‌ی ناڕێک و نه‌شیاوم پێ ده‌گوت، به‌ڵام ئه‌و به‌رده‌وام له‌گه‌ڵم ڕووگه‌ش و ده‌م به پێکه‌نین بوو و ده‌یگوت: فه‌رموو چایی، یا قاوه، یا هه‌رشتێکی تری پێ ده‌دام. ئاوا به ساکاری، دوباره داده‌نیشتین و له‌سه‌ر بابه‌ته‌که به‌رده‌وام ده‌بووین، بێ ئه‌وه‌ی که هیچمان هه‌ستێکی خراپمان سه‌باره‌ت به یه‌کتر هه‌بێت. جه‌ماڵ به‌رزه‌نجی له نێو ئه‌و که‌سانه‌ی که ناوه‌ندی جیهانی بیری ئیسلامیان بنیات نابوو، پێوه‌ری هه‌ڵسه‌نگاندن بوو. ئه‌و له‌مه‌ڕ ئێمه شه‌وق و حه‌ماسه‌ی زۆرتری هه‌بوو، هۆگری و توانای بۆ به‌خشین و له خۆبورده‌یی زۆرتر بوو. ئه‌و به شێوه‌ی سروشتی به‌ڕێوبه‌ر بوو، وه‌ک ئه‌وه‌ی که هاتبوو که به‌ڕێوبه‌ر و پێشه‌نگ بێت. به‌رده‌وام لای خۆم ده‌مگوت که: خوای مه‌زن هاوڕێیانی زۆری پێ به‌خشیوم، به‌ڵام به‌رچاوترین و به‌ڕێزترینیان جه‌ماڵ به‌رزه‌نجییه. کاتێک که به‌ره‌به‌یانی ئه‌وڕۆ هه‌واڵی کۆچی دوایی ئه‌وم بیست، ئه‌و شێعره‌م هاته زه‌ین: طوی الجزیرة حتی جاءنی نبأ / فزعت فیه بآمالی إلی الکذب حتی إذا لم یدع لی صدقة أملا / شرقت بالدمع حتی کاد یشرق بی (که‌ناڵی الجزیره کوژایه‌وه و هه‌واڵێکم پێ گه‌یشت، چاوه‌ڕوانی ئه‌وه بووم ڕاست نه‌بێ، به‌ڵام کاتێک ڕاست بوونه‌که‌ی، جێگه‌یه‌کی بۆ ئاواته‌کانم نه‌هێشته‌وه، فرمێسک له چاوانم هات و نزیک بوو بمکوژێت و گۆشتم له‌به‌ر تاو دانێت.) وه‌بیر ئه‌و دوو گۆڕه که‌وتمه‌وه که من و ئه‌و له گۆڕستانی موسوڵمانان له پارێزگای وێرجینیا بۆ خۆمان ئاماده کردبوو. په‌یمانمان به یه‌کتر دابوو که له مردنیشدا هه‌ر وه‌ک ژیانی ئه‌و دنیایه جیرانی یه‌ک بین. هه‌ر چه‌ند قه‌ده‌ر وابوو که گۆڕی تایبه‌تی من له ژێر داری «ئوک» له‌و گۆڕستانه له لای گۆڕی جه‌ماڵ، نه‌سیبی هاوسه‌ری به‌ڕێز و خۆشه‌ویستم بێت. نازانم جه‌ماڵ هه‌ر له‌و گۆڕه‌ی که ده‌ست نیشانمان کردبوو، ده‌نێژرێت یا نه؟ جه‌ماڵ به لای منه‌وه هه‌ر وه‌ک ئه‌و که‌سه‌یه که ئه‌بووته‌مامی شاعیر له وه‌سفی دا ده‌ڵێت: مضی طاهر الأذیال لم تبق روضة / من الأرض إلا و اشتهت أنها قبر تردی ثیاب الموت حمرا فما أتی / لها اللیل إلا و هی من سندس خضر فأثبت فی مستنقع الموت رجله / و قال لها من تحت أخمصک الحشر (به پاشکۆیه‌کی پاک ڕۆیشت، که هه‌موو بێستانه‌کانی سه‌ر زه‌وی خوازیارن که زیاره‌تگای ئه‌و بن، کراسی سوری مه‌رگی ده‌به‌ر کرد، به‌ڵام ئێستا شه‌و دانه‌هاتبوو که ئه‌و پۆشته‌یه بوو به سوندوسی سه‌وز، پێیه‌کانی له زه‌لکاوی مردندا وه‌ستاندن و پێی گوت که مه‌حشه‌ر له ژێر په‌نجه‌ی تۆ دایه.) ئه‌بوو سۆهه‌یب، به ڕه‌حمه‌تی خوا بچێت. ئێمه‌ش به ویستی خوا له‌سه‌ر ئه‌و ڕێبازه به‌رده‌وام ده‌بین و له‌سه‌ر په‌یمانه‌که‌مان ده‌مێنینه‌وه. داوا له خوا ده‌که‌ین که ئێمه له به‌هه‌شت و له لای پێغه‌مبه‌ری موختار (د.خ) له فیرده‌وسی به‌رین ده‌وری یه‌ک کۆبکاته‌وه. هه‌روه‌ک چۆن له دنیادا له ڕێی خزمه‌ت و کرده‌وه بۆ به‌رز کردنه‌وه‌ی وشه‌ی خۆی (لا اله الا الله) کۆی کردووینه‌وه. براکه‌ت، که هیچ کات له بیرت ناکات.
بۆچوونه‌کان