گەورەترین كێشە و قەیران كە ناوەندە ڕامیاری و رۆشنبیرییەكانی تێدا قەتیس ماون، وێناكردنی ئایینە بە بێ پاشخانێكی مەعریفی و خوێندنەوەیەكی سەردەمیانەی قووڵ، بەڵكوو بەشێك لە مامۆستایانی ئاینی و داعش و سەرجەم ئەو رێكخراوانەی بەكگڕاندی فیكریان ئایینیە و لە ڕوانگەی كارە تیرۆریستییەكانەوە ئایین دەنەخشێنن بۆ ڕای گشتی، ئەگەر موسوڵمانان و مامۆستایانی ئاینی خاوەنی هۆشیاریەكی نوێ و هاوچەرخ بن ئەوا لە زۆر بگرە و بەردە و مشتومڕ لەسەر كۆی بابەتەكان ڕزگاریان دەبوو، دەیانتوانی مێژووی سەرەتای هاتنی ئیسلام بەشێوەیەكی بابەتیانە بخوێننەوە و بیانخەنە ڕوو، نەك بە تەنها شەریعەتی ئیسلام لە ڕوانگەی ئادابەكانی چوونە مزگەوت و ترساندن و تۆقاندنی موسوڵمانان بە دۆزەخ و ئاگر بڕوانن، ئێستا دەبێت خوێندنەوەیەكی قووڵ و مەنهەجیانە بۆ ئایین بكرێت و ئاگاداری گۆڕانە سیاسی و ئابوورییەکانی و جیهان بین، ئەگینا ئایینی ئیسلام لە كاروانی بە جیهانی بوون بەجێ دەمێنێت، لەبنەڕەتدا ئیسلام بریتیە لە بەدەمەوەچوون و ئەنجامدانی كاری باش و ریشەكێشكردنی خراپەكارییەكان، ئیسلامیزمی كورد دەبێت بزانن لە  ئێستادا ئێمە پێویستمان بە«علی شەریعەتی»ـیە، ئێمە پێویستمان بە هونەر هەیە، پێویستمان بە «نالی و مەحوی و بێخود و وەفایی و پیرەمێرد و عەلادین سەجادی هەیە».

پێویستمان بەم لێشاوە مامۆستا ئایینییە كلاسیكانه نییە، ئێمە لە سەردەمی سۆشیال میدیا و تەكنەلۆژی بەردەستدا دەژین، بۆێە دەبێت بزانین بە شیكردنەوەی ڕووداوەكان، هەموو رێساكانی ئایین بریتی نین لە هەوڵدان بۆ قیامەت و پشتكردن لە دونیا، بریتی نین لە ئیرهاب و تۆقاندن و زیندانیكردنی ئافرەتان،  هەر چۆنێك بێت پێویستە لە سەر تاكی موسوڵمان ئیدی هۆشیارییەكی نوێ بەرهەم بهێنێت، تاكوو بزانن ئایین بە تەنها لەنێو مزگەوتەكان و دامەزراوە ئایینییەكاندا نییە، بەڵكوو ئایین لە نێو هونەر و شیكردنەوە و فەلسەفەدا  ببیندرێ، پێویستە فێر بن وێنا تۆقێنەرەكان بەگفتوگۆ زانستییەكان دابمركێنینەوە، ئیتر پێویستە بێ ئایینەكانیش لە دەروازەی زانستی و تێفكرینی قووڵەوە بڕیار بدەن، لە چوارچێوەی هەست و سۆز و قینەوە مامەڵە نەكەن.

  لە دەرئەنجامدا ماوەی ناكۆكییە ئایینی و فكرییەكان بە تێڕامانی وردی هۆشیارانە كەمتر دەبێتەوە، لەم سۆنگەیەوە چاكترین چارەسەر بۆ مامۆستایانێ ئایینی بەتایبەت و تاكی بڕوادار بە گشتی ئەوەیە ئایینی ئیسلام لە ڕێساگەلێكی نوێی مەدەنیدا بەرجەستە بكەن، پێویستە ئیدی تاكی موسڵمان و مامۆستایەكی ئایینی بزانێت، گرینگ دادپەروەریە نەك ئایین، گرینگ جۆری مرۆڤایەتیەكەیە نەك جۆری خوداكەت، ئایین بۆ خۆت و ئاكارت بۆ ئەوانی تر، ئیدی دەبێت بزانین ترساندن و تۆقاندن و توندڕەوبوون و زیندانیكردنی ئافرەتان و رێگریكردن لە كاركردن لێیان جگە لە دروستكردنی بیری توندڕەوی هیچی دیكەی لێ سەوز نابێت، ئیتر دەبێ ئێمەی باوەڕدار بڵێین با  هێزمان  هەبێت، هێز  هەڵگرتنی قورسایی یان ئیرهابكردن نییە وەك چۆن یاریزانانی بەرزكردنەوەی كێش یان بێ باوەڕە توندڕەوەكان حاڵیبوون، بەڵكوو هەڵگرتنی ئازار و ناڕەحەتی ئەوانی ترە، كەواتە رستەیك، بیرۆكەیك، باوەڕێك بە تێڕامان و ژیرمەندییەوە ڕێسایەكی نوێت پێشان دەدات، ئیدی دەبێت مامۆستایانی ئایینی نەڵێن بێ باوەڕەكان ئێوە لە دۆزەخن و خودا لە ناوتان ببات، بەڵكوو ئەبێت بڵێن ئەی بێ ئایینەكان گرینگ ئەوەیە کە بە كاركردن و پاراستنی پڕەنسیپی ئینسانی پێکەوە ژیان بەرینە پێشەوە، ئێوەش مرۆڤن و ئایینی ئێمەش ئاینی مرۆڤ دۆستیە و ئەڵێت مرۆڤ نابێت سبەینێی لە دوێکەی بچێت، چونكە ئەمڕۆ خۆرێكی نوێ هەڵدێت و جووڵەیەكی نوێ لە ئێمە دەخوازێ. دوا رستەم بە شاكاڕێكی بێكەس كۆتایی دێنم كە دەڵێت:

 مامە سۆفی وای تەمایە هەر بەڕیشی پانەوە

جەنەتی بۆ دانرابێ پڕ بە حۆری جوانەوە

ئەو ئەڵی جەننەت بەریشە، نە بەهۆی عیرفانەوە

سەد سەلاحەدین و دارا قیمەتی یەك عانەیە

....