د. (موزه‌فه‌ر په‌رتوما) له ساڵی ١٩٤١ی زایینی له گه‌ڕی (جورئاباد) له شاری (سنه)، له بنه‌ماڵه‌یی ئاییێش چاوی به دونیا هه‌ڵهیێناوه. خوێندنی سه‌ره‌تایی و ئاماده‌یی له شاری (سنه) به پله‌ییمانگای زانسته سه‌ره‌تاییییدایه‌ت) له شاری (سنه). له‌وێ بڕوانامه‌ی (دیپلۆم)ی له ڕشته‌ی فیزیی یێت. دوابه‌دوای وه‌رگرتنی دیپلۆم و به‌شداربوونی له تاقیی سه‌ر‌تاسه‌ری (ی ئێران) له په‌یمانگای باڵا، ده‌چێته په‌یمانگای باڵای (تاران) و له‌وێ سێ ساڵ ده‌خوێنێت و به خه‌ڵی زیاتر ئاشنا ده‌بێت.
زییییییوانداریێت له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده و ڕۆشنبیرییی خوێندن پێشنیاری ناردنی بۆ ئه‌مریی بۆێت، (په‌رتوما) دوای ده‌رس وتنه‌وه‌ی یڵ و نیو له بواری ئه‌ده‌ب و فیزیادا له شاری (سه‌قز) له ساڵی ١٩٦٤ به نیازی خوێندنی زیایت ده‌چێته ئه‌مریێ له شاری (سردسیر) له شارۆی (مادیسۆن) ئیقامه‌ی وه‌رده‌گرێۆییێی ئه‌مریی فیزیای ئه‌تۆمی درێژه به خوێندنی ده‌دات، تا ئه‌وه‌ی بڕوانامه‌یۆرا وه‌رده‌گرێت.
د.(په‌رتوما) له‌وێ به ژماریڵاتیانی یری دانیشتووی ئه‌مریێت و دوای ئه‌وه‌ی ده‌زانێت ئه‌وان ماوه‌ی ساڵێڕێێیان سازداوه به ناوی (ئه‌نجومه‌نی ئیسلامیی قوتابیانی ئه‌مریێ سێ و دوو ده‌بێته ئه‌ندامی ئه‌و ئه‌نجومه‌نه و به‌ڕه‌سمیییه ئایینیۆمه‌ڵایه‌تییی خۆی له ناو ئه‌و ڕێێ.
له‌وێ به‌دواوه خه‌ریی ده‌ستخستنی عیلم و زانست ده‌بێۆ، پاشماوه‌یی تریشی له ئه‌نجومه‌ن به‌سه‌ر ده‌بات به هۆی سه‌رقاڵیییی، نامه‌یۆی یڵ ده‌رنگتر وه‌ربگرێت، خۆشی له‌و باره‌یه‌وه فه‌رمویه‌تی: "سوپاس بۆ خوا ئه‌گه‌رچی به‌هۆی ئه‌نجامدانییییۆیڵ دره‌نگتر وه‌رگرت، به‌ڵام توانیم به‌هۆیییێوان قوتابیانی موسڵمانی دانیشتووی ئه‌مریۆربه‌ی وڵاتانی ئیسلامی دۆست و ئاشنا په‌یۆی ئه‌وانه‌وه ئه‌مڕۆ له ئه‌فه‌ریقا و ئاسیا و ئه‌وروپا ده‌توانم بڵێم له ته‌واوی دونیا ناسراوبم، بۆیه به‌و په‌ڕی دڵنیاییه‌وه ده‌ڵێم: سوپاس بۆ خوای گه‌وره".
له ساڵی ١٩٦٨ی زاینیۆنگره‌ی (ڕویاڵۆی ئاگربه‌ردان له مزگه‌وتی (ئه‌قسای) پیرۆز له‌لایی ده‌بێت، به نوێنه‌رایه‌تی ئه‌نجومه‌نی ئیسلامی قوتابیانیۆی ئه‌مرییی چه‌ند به‌یاننامه‌یی توند ئیسرائیێییه و ئه‌م به‌رگرییسلام و موسڵمانان له‌لایه‌ن (په‌رتوما) وه ده‌بێته هۆی زیاتر خۆشویستنی له‌لایه‌ن هاوڕێیانیه‌وه. هه‌ر بۆیه دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی له له‌نده‌ن، به جێگری سه‌رۆی ئه‌نجومه‌ن هه‌ڵده‌بژێردرێت و دوای یڵیش به سه‌رۆی ئه‌نجومه‌ن هه‌ڵده‌بژێردرێیی (١٠) هه‌زار ئه‌ندامی هه‌بووه، ئه‌مڕۆ به هۆیی دڵسۆزانه‌ی قوتابیان، ژماره‌ی ئه‌ندامانی نزیی بۆ یێون به‌رزبووه‌ته‌وه.
له یی هه‌ڵبژاردنی به سه‌رۆیی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانی تری سه‌رۆیه‌تی ئه‌نجومه‌ن، سێ بیڕن بۆۆبوونه‌وه‌ی موسڵمانان و پاشان ئه‌م بینایێن به شوێنی خواپه‌رستن.
دوایی ئه‌م سێ مزگه‌وته، قوتابییرییا دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌وان بۆ وڵاتی خۆییێت ده‌ستیێێ سه‌رپه‌رستییۆیه به هابیری بڕیاریێت ده‌زگایی تۆیه‌ن ده‌وڵه‌ت دابمه‌زرێڕێگر بێت له فه‌وتان له ناوچوونی ئه‌م مۆڵگانه‌ی موسڵمانان. ئه‌م ده‌زگایه داده‌مه‌زرێت و له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه تۆێت و د. (په‌رتوما)ش به سه‌رۆیڵده‌بژێردرێت خۆیشی له‌مباره‌یه‌وه فه‌رمو بووی: یێین شانازییی من له ژیانمدا ئه‌وه‌یڕاوی (سه‌نه‌د)ی مێژوویی موڵی موسڵمانانی ئه‌مریی سه‌رۆی ده‌زگا ئیێژووی ئه‌م ووڵاته‌دا تۆێت
ئه‌م ده‌زگایۆنگره‌ی ساڵی ٢٠٠٤ی زاینی ئه‌نجومه‌ی قوتابیانی ئیسلامی ئه‌مریڕایگه‌یێژووی دیاری٧) هه‌زار مزگه‌وت و مۆڵگی مه‌وقوفی موسڵمان به تۆمار گه‌یاندووه.
د. (په‌رتوما) دوای وه‌رگرتنی نامه‌یۆرا له بواری فیزیای ئه‌تۆمی له ڕێی گه‌ردوونناسی ئه‌مریییی خۆی. به‌ڵام به‌هۆی حه‌زو هۆگری ئاوێته‌بونی به ئایینی پیرۆز ئیسلام له غه‌ریبستان زیاتر خه‌ریی بڵی بانگه‌واز و ته‌بلیغ ده‌بێت.
له ساڵی ١٩٧٨ی زاینی ده‌گه‌ڕێته‌وه ئێران، سه‌ره‌تا به ناوی نوێنه‌ری ده‌وڵییه‌ت ساخی) له هه‌ڵی شوورای شاریی هه‌ڵبژاردن و بردنه‌وه‌ی یانزه نه‌فه‌ر به ناونیشانی شورای شارییاندا د. (په‌رتوما) هه‌بووه، له ساڵی ١٩٧٩ له لایۆماریی سه‌در)و له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه ده‌بێته ڕاوێی باڵایۆمار بۆی زانست ده‌بێته سه‌رۆی ڕێی پیشه‌سازی ئه‌تۆمییی ئێران. به‌ڵام دوای ماوه‌یۆیێشانه‌وه‌ی خۆی ڕاده‌گه‌یه‌نێ جارێی یر به‌ره‌و ئه‌مریڕێته‌وه بۆ ئه‌وه‌یێییی خۆی بداته‌وه. به‌ڵام ئه‌و جاره به هۆی موسڵمانییی له ده‌وڵه‌ت و شورای ئینقلاب نایه‌ڵن درێییی بدات. بۆیه به‌پێشنیاری دۆستانی له ئه‌نجومه‌ن ئه‌مجاره خوێندنی خۆی درێژه پێده‌دا له بواری فیزیای پزیی، دوایی خوێندنی پرۆفیسۆری تایبه‌تمه‌ندی له ده‌زگاییی خۆی له بواری ده‌رمانی شێرپه‌نجه ده‌ست پێێیێت، یێێیی ده‌زگایۆیی شێرپه‌نجه.
دوای به‌رده‌وامبوونی (١٩)ساڵی له نه‌خۆشخانه‌یییی فیزیاییه پزیییی هێی ڕێی بازرگانی جیهانی له (١١) سێپته‌مبه‌ر و دوای ئه‌وه‌ی موسڵمانان له ئه‌مریێی و پاشان بۆ ئه‌وه‌ی ڕێگایی لێ بگرن خانه‌نشینی.
د. (په‌رتوما) ئه‌و ماوه‌یه‌یی ئێران ده‌مایه‌وه له ڕێگای گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ ئه‌مریییاوه ڕه‌ت ده‌بوو زۆر به قوڵی هه‌ست به بێی و سته‌ملێی میلله‌تیۆیه دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی و په‌یوه‌ندییییڵده‌ستێت به دامه‌زراندنی (پارتی ئیسلامیۆڤارێی (جودیڕێگایه‌وه سته‌ملێی و لاوازی گه‌لی موسڵمانیێی جیهان و ئومهه‌تی ئیسلامدا بدات.
د.(په‌رتوما) له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ییه‌تییی ناسراوی ئیسلامی بووه و جێگای شانازی موسڵمانان بووه، ته‌واوی قورئانی پیرۆزی له‌به‌ر بووه و ئاشنایه‌تییی باشی له‌گه‌ڵ زانسته ئیسلامییییه ته‌فسیری قورئانی پیرۆزیشی به زمانی شیرینیی نووسیێت و بڵێته‌وه.
د.(موزه‌فه‌ر په‌رتوما) دوای ئارامگرتنی ساڵه‌هایی و به دڵی پڕ له ئاره‌زووی دڵسۆزانه بۆ موسڵمانانی سوننه به گشتی وه میلله‌تی موسڵمانی سته‌مدیده‌ییبه‌تی،له شاری (نیۆیڕۆژی شه‌ممه ڕێی (١٤٢٢٠٠٦ێر (٧) ئێی نیویۆڵی له لێێت ماڵئاوا له گشت دۆستان و ئازیزانیۆ دوا جار، ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ژێر باری ڕه‌حمه‌تی په‌روه‌ردگار.
وه‌سێتی د. موزه‌فه‌ر په‌رتوما بۆ موسڵمانان.
وه‌سیه‌تم: وایۆ لای قورئان بگه‌ڕێنه‌وه، هه‌رچی زووتره له‌گه‌ڵیدا هۆگر ببنه‌وه. به خوێندنی نوێڵیۆمه‌ڵ گرنگییی ته‌واوی پێبده‌ن. ئێی ئه‌وه هاتووه له موسڵیاوه‌رانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) له ماڵی ئه‌رقه‌میڕی ئه‌بیۆببنه‌وه و به‌به‌رنامه‌ڕێژیی و ڕێی ورد، له بیری بڵیاندنی ئایییان بن، هه‌روه‌ها پلان و نه‌خشه‌ی نایابیان هه‌بێت بۆۆمه‌ڵگای خۆیی سیاسی و ئابووریۆمه‌ڵایه‌تیدا. پشت به خوا، خوایۆێمه له ڕۆژئاوا و ئێوه‌ش له ڕۆژهه‌ڵین خوای گه‌وره ده‌مانگه‌یه‌نێته ی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تێبینیێژووه‌ی ژیانی د. (په‌رتوما) له ڕۆژنامه‌یۆمه‌ڵ) وه‌رگییی (٢١٢) ده‌رچووی (٤٣٢٠٠٦) لاپه‌ڕه‌ی (٣)
بۆچوونه‌کان