خوشکێک نامەیەکی ناردبوو لەنامەکەیدا دەڵێت: مامۆستا گیان! ئایا بۆ لەناو بردنی خەم و خەفەت، هیچ دوعایەک هەیە، لە ئایەت یا لە حەدیسدا؟ ئەگەر هەیە رێنوێنمان بکە خێرت دەگات، خوا بەخێر پاداشتت بداتەوە..

ئێمەش لە‌هەفتەی پێشوودا پێنچ ئایەتمان لە قورئاندا  بۆ دیاریکرد.. وائێستاش پێنچ فەرموودەی بۆ دیاری دەکەین لە فەرموودەکانی پێغەممەردا صلی اللە علیە وسلم، بۆ لابردنی تەنگانەو خەم و قەرزاری.. هیوادارین خوا هەموو خەم و خەفەتێک لە میللەتەکەمان و موسوڵمانان دوور بخاتەوە..

د. حسن پێنجوێنی

وەڵام:

پاش  سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگار و سەڵات و سەلام بۆ گیانی پاکی پێغەممەر و ئال و بەیتی..

خۆشکە باشەکەم! ئەمەش دوعاکانی پێغەممەرە صلی اللە علیە وسلم بۆ لابردنی خەم:

1- بۆخاری و موسلیم لە سەحیحەکانیاندا لەئیبنو عەبباسەوە ریوایەتی دەکەن کە لەکاتی تەنگانەو ناخۆشییەکاندا پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم دەیفەرموو: "  لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَظِيمُ الْحَلِيمُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ، وَرَبُّ الْأَرْضِ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمُ. "(١)

2- ترمزی لە ئەنەسەوە ریوایەتی کردووە کە پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم ئەگەر کارێکی ناهەمواری بۆ پێش بهاتبا، بەم دوعایە پەنای بۆ خوا دەبرد و دەیفەرموو: " يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ! بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ "(٢)

3- ئەبوداود لە ئەبو بەکرەوە ریوایەتی دەکات، کە: پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم دەیفەرموو: دوعای خاوەن تەنگانەو لێ قەوماو ئەمەیە: " اللُّهُمَّ رَحْمَتَكَ أَرْجُو، فَلَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ، وَأَصْلِحْ لِي شَأْنِي كُلَّهُ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ"(٣)

4- لە موسنەدی ئیمام ئەحمەدیشدا فەرمودەیەک لە ئیبنو مەسعودەوە ریوایەت دەکات کە پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم دەیفەرموو: هەر بەندەیەکی خودا تووشی خەم و پەژارەیەک هات، وئەم دوعایەی کرد: " اللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ، ابْنُ عَبْدِكَ، ابْنُ أَمَتِكَ، نَاصِيَتِي بِيَدِكَ، مَاضٍ فِيَّ حُكْمُكَ، عَدْلٌ فِيَّ قَضَاؤُكَ، أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ، أَوْ أَنْزَلْتَهُ فِي كِتَابِكَ، أَوْ عَلَّمْتَهُ أَحَدًا مِنْ خَلْقِكَ، أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَنْ تَجْعَلَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ رَبِيعَ قَلْبِي، وَنُورَ صَدْرِي، وَجَلَاءَ حُزْنِي، وَذَهَابَ هَمِّي." خودا خەم و پەژارەکەی بۆ لا دەبات بۆی دەگۆڕێ بە شادی و خۆشی. (٤)

5- ئەبو سەعیدی خودری خوا لێی رازی بێت دەڵێ: رۆژێکیان پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم رۆیشتە مزگەوتەوە، و پیاوێکی ئەنساری لەناو مزگەوتا بوو، پێیان دەگوت: ئەبو ئومامە، پێغەممەر صلی اللە علیە وسلم فەرمووی: ئەبو ئومامە! چییە دەتبینم لە مزگەوتا دانیشتوویت و کاتیش کاتی نوێژ نییە؟!

ئەویش عەرزی کرد ئەی پێغەممەری خوا ! خەمێکی زۆر دایگرتووم، قەرزێکی زۆرم کەوتووە بەسەردا،- وەک بڵێ: لەتاوانا خۆم خستۆتە ماڵی خودا، بەڵکو رزگارم بکات-

پێغەممەریش صلی اللە علیە وسلم فەرمووی: دوعایەکت فێر بکەم ئەگەر تۆ خوێندت خوای باڵادەست خەمەکەت بڕەوێنێتەوە، و قەرزەکەیشت بۆبداتەوە؟

ئەویش گوتی: بەڵێ، ئەی پێغەممەری خوا! صلی اللە علیە وسلم. پێم بڵێ..

 فەرمووی: لەبەیانیان و ئێواراندا بڵێ: " اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ الْعَجْزِ وَالْكَسَلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ الْجُبْنِ وَالْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ غَلَبَةِ الدَّيْنِ، وَقَهْرِ الرِّجَالِ" ئەبو ئومامە دەڵێ: بەو جۆرەی ئەو فەرمووی خۆێندم، و لەئەنجامدا خوا خەمەکەی لابردم و قەرزەکەیشی بۆ بارکردم، هیچم بەسەرەوە نەما..(٥)

پەراوێزەکان:

(١)عن ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - كَانَ يَقُولُ عِنْدَ الْكَرْبِ: " لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَظِيمُ الْحَلِيمُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ، وَرَبُّ الْأَرْضِ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمُ. " متفق علیە.

(٢)عَنْ أَنَسٍ " أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا حَزَبَهُ أَمْرٌ قَالَ:" يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ " جَامِعِ الترمذي.

(٣)عَنْ أبي بكرة،" أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - قَالَ: دَعَوَاتُ الْمَكْرُوبِ اللُّهُمَّ رَحْمَتَكَ أَرْجُو، فَلَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ، وَأَصْلِحْ لِي شَأْنِي كُلَّهُ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ" سنن أبی داود.

(٤)عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ عَنِ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - قَالَ: ( مَا أَصَابَ عَبْدًا هَمٌّ وَلَا حُزْنٌ فَقَالَ: اللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ ابْنُ عَبْدِكَ ابْنُ أَمَتِكَ نَاصِيَتِي بِيَدِكَ مَاضٍ فِيَّ حُكْمُكَ، عَدْلٌ فِيَّ قَضَاؤُكَ، أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ، أَوْ أَنْزَلْتَهُ فِي كِتَابِكَ، أَوْ عَلَّمْتَهُ أَحَدًا مِنْ خَلْقِكَ، أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَنْ تَجْعَلَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ رَبِيعَ قَلْبِي، وَنُورَ صَدْرِي، وَجَلَاءَ حُزْنِي، وَذَهَابَ هَمِّي. إِلَّا أَذْهَبَ اللَّهُ حُزْنَهُ وَهَمَّهُ وَأَبْدَلَهُ مَكَانَهُ فَرَحًا " مُسْنَدِ الْإِمَامِ أَحْمَدَ.

(٥)عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: " دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ الْمَسْجِدَ فَإِذَا هُوَ بِرَجُلٍ مِنْ الْأَنْصَارِ يُقَالُ لَهُ أَبُو أُمَامَةَ فَقَالَ: يَا أَبَا أُمَامَةَ مَا لِي أَرَاكَ جَالِسًا فِي الْمَسْجِدِ فِي غَيْرِ وَقْتِ الصَّلَاةِ ؟ قَالَ: هُمُومٌ لَزِمَتْنِي، وَدُيُونٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: أَفَلَا أُعَلِّمُكَ كَلَامًا إِذَا أَنْتَ قُلْتَهُ أَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ هَمَّكَ، وَقَضَى عَنْكَ دَيْنَكَ ؟ قَالَ: قُلْتُ: بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: قُلْ إِذَا أَصْبَحْتَ، وَإِذَا أَمْسَيْتَ: اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ الْعَجْزِ وَالْكَسَلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ الْجُبْنِ وَالْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ غَلَبَةِ الدَّيْنِ، وَقَهْرِ الرِّجَالِ، قَالَ: فَفَعَلْتُ ذَلِكَ فَأَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ هَمِّي، وَقَضَى عَنِّي دَيْنِي" رواە أبوداود.

حەسەن پێجوینی