حضور زنان مؤمن در مسجد در ایّام قاعدگی

مدتی پیش فتوای درباره جواز حضور زنان مؤمن در مسجد در ایّام قاعدگی از طرف جمعی بنام «کمسیون افتاء استان» صادر گردیده که اوّلین و عمده‌ترین دلیل آنها این بود که نص صریح و دلیل قاطع و روشنی بر حرمت حضور زنان در مسجد در ایّام قاعدگی نیامده است اینک به جمع‌آوری دلیل از منابع موّثق و معتبر فقهی در حدّ توان پرداختم و به علماء و پیشوایان دینی تقدیم می‌نمایم و قضاوت را به آنها محّول خواهم کرد:

1. قال الله تعالی: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ» قال ابن عباس و غیره- ابن مسعود و الحسن و الیه ذهب الشافعی – ای لا تقربُوا مواضع الصّلاۀِ لأنه لیس فیها عبور سبیل بل فی مواضعها و هوالمسجد. و نظیره قوله تعالی «لَهّدِّمَت صَوامِعُ وَ بَیعٌ و صَلواتٌ». ای مکان صلاتٍ و لقولِهِ(ص) «لا أُجلُّ المَسجِدَ لِحائِضٍ وَ لاجُنُبٍ» رواه ابوداود عن عائشۀ (ر) و قال ابن القطان اِنَّهُ حسنُ. 

2. المکث فی المسجد: یحرم علی الجنب أن یمکث فی المسجد فقال: « وجهُوا هذه البیوتَ عن المسجد ثم دخل رسول الله (ص) ولم یصنع القوم شیئاً رجاءَ أن ینزل فیهم رخصۀً. فخرج الیهم فقال: «وجّهُوا هذهِ البیوتَ عن المسجد فأَنّی لا أحلُّ المسجد لِحائِض وَ لا جُنُبٍ» رواه ابودادود و عن ام سلمۀ(ر) قالت: دخل رسول الله(ص) صرحۀ هذا المسجد فنادی بأَعلی صوته: «اِنَّ المسجد لا یَحلُّ لحائِضٍ وَ لا جُنُبٍ» رواه ابن ماجه و الطبرانی – والحدیثان یدلاّن علی عدم حل البٍّث فی المسجد و المکثِ فیه للحائِضٍ والجُنُبِ. 

3. مبحث الجنایۀ: «فرع» فی مذاهب العلماء فی مکث الجنب فی المسجد وعبوره فیه بلا مکث: مذهبنا أنه یحرم علیه المکث فی المسجد جالساً او قائماً اومتردداً او علی ای حال کان متوضأکان او غیره و یجوز له العبور من غیر لبث». مبحث الحیض: «و یحرم حمل المصحف و مسه لقوله تعالی «لا یَمَسُّهُ اِلّا المُطَهَّروُن». و یحرم البث فی المسجد لقوله(ص) لا أُحِلُّ المسجِدَ لِجُنُبٍ وَ لا لِحائضٍ» فأما العبور فانها اذا استوثقت من نفسهاجاز لانه حدث یمنع اللبث فی المسجد فلا یمنع العبورکالجنابه(الشرح) یحرم علی الحائض والنفسآء مَسُّ المصحف و حمله واللبث فی المسجد و کلّ هذا متفق علیه عندنا و تقدمّت أدلته و فروعه الکثیرۀ مبسوطۀ فی باب ما یوجب الغسل. 

4. المطلب السادس: ما یحرم علی الجنب و نحوه – یحرم علی الجنب و الحائض و النفسآء: الأعتکاف فی المسجد اجماعاً و دخول المسجد مطلقاً و لو عبوراً او مجتازاً عندالحنفّیۀ والمالکیَّۀ و اکتفی الشافعیۀ و الحنابلۀ بالنسبۀ للجنب و نحوه بتحریم المکث فی المسجد او التردد فیه لغیر عذر و أبا حوا له عبور المسجد و لو لغیر حاجۀ: لکن اباحۀ عبور المسجد للحائض والنفسآءِ مقیّد بما اِذا أمنت تلویثه، فأن خافت تلویثه منعت و حرم علیها الدخول فیه کالمکث فیه.

5. در کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعۀ» مبحث ما یحرم علی الجنب ان یفعله قبل أن یغتسل من دخول مسجد و قرائۀ قرآن – و نحو ذلِک» هیچکدام از مذاهب چهارگانه اهل سنّت حضور زنان را در مسجد در ایّام قاعدگی و یا جنابت جایز ننموده‌اند. و بسیار جای تعجب است که آقایان کمسیون افتاء به این همه احادیث صریح وقطعی توجه ننموده‌اند و به حدیث «ان المؤمن لا ینجس» استدلال کرده‌اند در حالیکه این حدیث هیچگونه اشاره‌ای به مکث و ماندگاری و دخول زنان به مسجد ننموده و ملازمه‌ای هم بین نجس نبودن و ماندگاری و دخول به مسجد وجود ندارد یعنی لازم نیست که نجس نباشد دخول و ماندگاریش در مسجد جایز باشد. زیرا پیامبر اکرم(ص) نجس بودن زنان را علت حرمت دخول و مکث آنان در مسجد در ایام قاعدگی را معرفی نفرموده و ما هم از خود نمیتوانیم علت‌تراشی کنیم.