۳۰ آموزه‌ی رمضان
بسم الله الرّحمن الرّحيم سپاس خدای متعال که ماه مبارک رمضان را وسیله‌ای برای تزکیه‌ی نفس و تقرّب جستن به درگاهش قرار داد و درود خداوند بر پیامبر گرامی‌اش صلی الله علیه وسلم و یاران و آل و اصحاب ایشان.
در اینجا به ۳۰ مورد مهم از مواردی که در ماه مبارک رمضان در جهت انجام آن می‌کوشیم و انجام می‌دهیم اشاره می‌کنیم؛ مواردی که در ماه‌های غیر از این ماه مبارک هم توانایی انجام یا دوری از آنها را خواهیم داشت.
۱- در ماه رمضان می‌آموزیم:
نمازهایمان را به موقع و سر وقت به‌جا آوریم، همانطور که در به جای آوردن روزه‌هایمان در وقت خود تلاش می‌کنیم. خدای متعال در وصف مردان و زنان روزه‌دار در آیەی ٣٥ احزاب می‌فرماید: مردان و زنان خدا ترس خاشع و مردان و زنان خیرخواه مسکین نواز و مردان و زنان روزه‌دار.
۲- در ماه رمضان می‌آموزیم:
چگونه اوقات خود را با دقت کافی مدیریت کنیم؛ بعنوان مثال می‌دانیم که نوشیدن یک جرعه آب بعد از اذان صبح روزه را باطل می‌کند. خدای متعال در آیه‌ی ١٨٧ بقره می‌فرماید: و بخورید و بیاشامید تا خط سفیدی روز از سیاهی شب در سپیده دم پدیدار گردد، پس از آن روزه را به پایان برسانید تا اول شب.
۳- در ماه رمضان می‌آموزیم:
اهدافمان را مشخص نماییم، چون هدف از روزه گرفتن تنها تشنگی و گرسنگی نیست، بلکه هدف پاک گرداندن مؤمنان به وسیله انجام دادن آنچه که خدای عزّوجلّ امر فرموده و دوری از هر آنچه که نهی نمونده است می‌باشد و این اوج پرهیزگاری یک مؤمن را نشان میدهد. همانطور که در ۱۸۳ بقره می‌فرماید: ای اهل ایمان، بر شما هم روزه واجب گردید چنانکه امم گذشته را فرض شده بود، و این دستور برای آن است که پاک و پرهیزکار شوید.
۴- در ماه رمضان می‌آموزیم:
قطعاً ما می‌توانیم در جهت عبادت خداوند جوارح و اعضای بدن خود را از انجام گناهان و محرمات محفوظ داریم، همانطور که در ماه رمضان توانستیم دهان خود را از نوشیدن و خوراکی ها نگهداریم: هر انسان روزه‌داری که از سخن ناروا دوری نکند؛ خداوند نیازی به تشنگی و گرسنگی آن شخص نخواهد داشت. رواه البخاری
۵- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که خیانت و تجاوز نکنیم، بلکه به یاد داشته باشیم که خدای متعال در همه حال ناظر بر اعمال ماست، چون در ماه رمضان اگر این احساس نظارت خداوند بر کارهای ما نبود، می‌توانستیم نوشیدنی یا غذا بخوریم در آن هنگام که هیچکس بر ما شاهد و ناظر نیست؛ احسان واقعی در این فرموده‌ی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم معنا می‌یابد: احسان این است که خدا رو طوری بپرستی که گویی او را می‌بینی؛ و اگر تو او را نمی بینی قطعاً خداوند تو را می‌بینید و ناظر بر اعمالت است. رواه البخاری
۶- در ماه رمضان می‌آموزیم:
قدر نعمت‌های خداوند را بیشتر بدانیم. به نفس انسان بنگرید چگونه هنگامی که روزه است از انواع خوراکیها دوری می‌کند و موقع افطار با دیدن خوراکیها خوشحال و اشتهایش از شدت گرسنگی باز می‌شود. پس معنای قدر دانستن نعمتها محافظت از آن و هدر ندادن آن و شکر گزاری برای داشتن آنهاست: ای فرزندان آدم، زیورهای خود را در مقام هر عبادت به خود برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد.
۷- در ماه رمضان شاد بودن را یاد می‌گیریم:
چون هر نعمتی که خدای متعال بر ما ارزانی داشته است ما را شاد و خوشحال می‌کند، شادی شکر گزاری از نعمت‌هایش، که برترین این نعمتها، نعمت هدایت است. در داشتن این نعمت دو شادی نهفته است، در دنیا موقتی و شادی ابدی هنگام ملاقات پروردگار. پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: برای روزه‌دار دو شادی وجود دارد، یکی هنگام افطار، دوم در آن زمان که پروردگارش را ملاقات می‌کند روزه دنیایش او را خوشحال می‌کند. روه البخاری.
۸- در ماه رمضان بردباری و آرام گرفتن در برآورده شدن آرزوهای زیبایمان را می‌آموزیم:
چون یکی از شرایط به دست آوردن لذتهای ابدی و همیشگی ترک بعضی از دلبستگی‌های کوتاه‌مدت است، برای مثال انسان روزه می‌گیرد تا خداوند گناهانش را بیامرزد و سرگرمی‌های بیهوده را کنار می‌گذارد تا راه پیروزی و رستگاری را بیابد. در این حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم تٲمل کنید که خدای متعال چه ثوابی برای یک روز، روزه گرفتن در نظر گرفته است: هر کس یک روز را به خاطر خدا روزه بگیرد خدای متعال به اندازه هفتاد پائیز صورت او را از آتش جهنم دور می‌کند. رواه نسائی وصححه البانی.
۹- در ماه رمضان می‌آموزیم:
چگونه رفتار و کنش‌های خود را در مقابل چیزهایی که ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند کنترل کنیم، چون انسان هر قدر بیشتر با وقار و آرام باشد حکمت و ابهت و اعتبار بیشتری دارد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: هر کدام از شما روزه بود فحاشی نکند و با صدای بلند صحبت نکند و اگر کسی او را دشنام داد یا با او جنگید بگوید من روزه هستم. متفق علیه.
۱۰- در ماه رمضان می‌آموزیم:
احساسات خود را نسبت به بقیه تقویت کنیم در شادیهایشان شریک شویم. مانند شریک شدن در شادی افطار حتی با خانواده و در غمهایشان همراهی‌شان کنیم و دلداریشان دهیم، تشنگی و گرسنگی هنگام روزه‌داری این احساس همدردی را در ما تقویت می‌کند پس دست کمک و یاری را به سویشان دراز کنیم، قطعاً این وسیله‌ای برای ارتقای عزت نفس شما خواهد بود، هنگامی که احساسات خود را با احساسات دیگران پیوند دهید.پیامبر گرامی(ص)می‌فرماید: مؤمنان در تعاطف، مهرورزی و همدردی با همدیگر همانند یک جسد رفتار می‌کنند که اگر یک عضو از این جسم به درد آید بقیه اعضا نیز به درد خواهند آمد. رواه البخاری.
۱۱- در ماه رمضان آسان‌گیری و تخفیف در آنچه از حد و مرز خداوند تجاوز نکند را می‌آموزیم:
چون خدای متعال در آیات روزه می‌فرماید: خداوند می‌خواهد بر شما آسان گیرد و نمی‌خواهد سخت گیرد. در روایتی آمده است که هرگاه پیامبر گرامی(ص) بین انتخاب یا اختیار دو امر قرار می‌گرفت، هیچوقت جز امر آسان را انتخاب نمی‌کرد به شرطی که در آن دچار گناه نمی‌شد و اگر آن امر آسان سبب گناه می‌شد، دورترین انسان از آن بود. رواه البخاری.
۱۲- در ماه رمضان می‌آموزیم:
پیوندی بین ماه رمضان و قرآن وجود دارد چونکه در این ماه مبارک قرآن کریم نازل شده و می‌فرماید: ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل. بقره ۱۸۵
پس چه می‌شد اگر در طول سال با قرآن کریم در ارتباط باشیم و انس بگیریم، همانطور که در ماه رمضان در اتباط هستیم.
۱۳- در ماه رمضان برپا داشتن هر شب نماز شب را می‌آموزیم:
تا هر شب نصیبی از برکات آن شب را داشته باشیم، چقد زیبا است نماز تهجد در پیشگاه خدای مهربان وقتی که هدف از آن آمرزش و رضای خدای متعال باشد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «هر کس از روی ایمان قلبی و چشمداشت برای بدست آوردن ثواب در آن روزه بگیرد، خداوند گناهان سالهای پیشتر او را می‌بخشد». متفق علیه.
۱۴- در ماه رمضان می‌آموزیم:
چگونه با دستی باز ببخشیم و کمک کنیم، چون می‌دانیم خداوند در ماه رمضان چند برابر حسنات و نیکی‌ها را پاداش میدهد، بخاطر همین، نیکی و بذل و بخشش ما در این ماه مبارک چند برابر می‌شود. در روایتی آمده است که پیامبر اکرم(ص) سخاوتمندترین انسانها بود و در ماه رمضان بسیار سخاوتمندتر می‌شد. رواه البخاری
۱۵- در ماه رمضان می‌آموزیم:
آنگونه که شایسته‌ی عظمت و بخشش خداوند هست به او امید داشته باشیم زیرا که او از اندک چیزها بسیار می‌بخشد و در آن آنقدر برکت و فراوانی قرار میدهد که هیچکس جز ذات عزّ وجل‌ّاش قادر به شمردن آن نیست.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه وسلم) می‌فرماید: خدای متعال در حدیث قدسی فرموده‌اند که تمام کارها و اعمال بنی‌آدم برای خودش است، تنها روزه و آن برای من است و تنها من به آن پاداش خواهم داد. رواه البخاری.
پس خالصانه و مداوم تلاش کنید و خوشحال باشید و به خداوند امید داشته باشید.
۱۶- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که خدای متعال آنقدر به ما نزدیک است که دعاهای خیر ما را هرچه که باشد مستجاب می‌کند، همانطور که در آیات روزه می‌فرماید: و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند. بقره ۱۸٦
۱۷- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که نفس ما به خیر بسیار نزدیک است، فقط نیاز به تلاش قوی دارد که خدای متعال به وسیله آن هدایتش کند. خدای متعال در این باره می‌فرماید: و آنان که در (راه) ما (به جان و مال) جهد و کوشش کردند محققاً آنها را به راه‌های (معرفت و لطف) خویش هدایت می‌کنیم، و همیشه خدا یار نکوکاران است.)عنکبوت ٦۹
۱۸- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که فرصتها را عنیمت بشماریم و آنها را هدر ندهیم چون این فرصتها تکرار نخواهند شد. در این آیه تٲمل کنید که خداوند چگونه فرصتها را در ماه رمضان وصف کرده است: روزهایی به شماره معیّن روزه دارید (تمام ماه رمضان).البقرة ۱۸۴
۱۹-در ماه رمضان می‌آموزیم:
آنچه را که بر خود می‌پسندیم برای عزیزانمان نیز بپسندیم، برای مثال، پیامبر اسلام (صلی الله علیه وسلم) هر موقع به ده شب آخر ماه رمضان وارد می‌شدند اهل خانه را برای عبادت بیدار می‌کردند. در روایتی از بخاری و مسلم آمده است که پیامبر گرامی(ص) در ده شب آخر اهل خانه را بیدار می‌کردند.
۲۰- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که اعتکاف و راز و نیاز در پیشگاه خداوند سبب زنده نگه داشتن دل‌ها می‌شود، در این فرموده‌ی امّ‌المؤمنین عائشه(رضی الله عنها) تٲمل کنید که می‌فرماید: پیامبر اکرم (ص)این ده شب اخر از ماه مبارک رمضان را به شب زنده‌داری می‌پرداختند. متفق علیه.
۲۱- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که بعضی از اعمال هرچند اندک باشد سود زیادی دارد، در شب قدر تٲمل کنید که فقط یک شب است، درحالیکه خیر و ثواب در آن بهتر از یک ماه است: «شب قدر از هزار ماه بهتر و بالاتر است.» القدر ۳
۲۲- در ماه رمضان می‌آموزیم:
هنگامی که به خدای متعال توکل کنیم قدرت بسیار زیادی برای صبر پیشه کردن در اطاعت امر خداوند خواهیم داشت، چون توکل حقیقی و امید داشتن به خدا یک پیوند قوی با همکاری هم به وجود می‌آورند که صبر را در انجام عبادات تقویت می نمایند تا در انجام عبادات خسته نشویم. به این بیندیشید که چگونه یک ماه کامل روزه می‌گیرید و در شبهایش به برپایی نمازها می‌پردازید و احساس خستگی نمی‌کنید، در حالیکه تا قبل از این ماه مبارک این کارها را انجام نمی‌دادید.
۲۳- در ماه رمضان می‌آموزیم:
هر دَینی که بر گردن داریم در حد امکان و توان ادا کنیم چه حقّ‌الناس و چه حق الله. در این آیه تدبّر کنید که خدای متعال می‌فرمایید: و هر کسی از شما مریض باشد یا مسافر، به شماره آن از روزهای غیر ماه رمضان روزه دارد. البقرة ۱۸٤
۲۴- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که مانعی وجود ندارد اگر فرد مسلمان می‌کوشد در ماه‌هایی که اجر و ثواب در آن مضاعف و چند برابر است بیشتر به کار نیک مشغول باشد، بلکه این دلیل بر هوش و ذکاوت اوست. در حدیثی از مسلم آمده است که پیامبر اکرم(ص) در ماه رمضان بیشتر از ماه‌های دیگر در انجام حسنات و اعمال نیک می‌کوشید و در ده شب آخر آن بسیار بیشتر از شب‌های دیگر به تلاش می‌پرداخت.
۲۵- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که نباید از رحمت خداوند در جهت به‌دست آوردن بهشت‌اش نا امید شویم، پس توبه‌ی خود را تجدید می‌کنیم و به قبولی به درگاه ذات سبحانش امید داریم. پیامبر گرامی(ص) می‌فرماید: در هر شبانه‌روز از ماه مبارک رمضان خدای متعال بندگانی را از آتش دوزخ به وسیله دعاهایی که به درگاهش کرده‌اند و مستجاب شده نجات میدهد. رواه احمد.
بارالها ما را ازجمله‌ی این بندگان خود قرار ده.
۲۶- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که اتحاد و یکپارچگی نعمت است و دوری و تفرقه‌افکنی فتنه و آشوب، به اتحاد صف‌های نمازگزاران در ماه رمضان بیندیشید و اینکه چگونه مردم بر سر سفره‌ی افطار و سحری با همدیگر جمع می‌شوند، پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: همانا فردیکه با امام جماعت نماز می‌خواند تا پایان می‌یابد، مانند این است که تمام شب را به شب زنده‌داری مشغول شده باشد. رواه نسائی و صححه البانی
۲۷- در ماه رمضان می‌آموزیم:
که اشتباهات دیگران را در حق خود ببخشیم، چون یکی از دعاهای لیلةالقدر این است: اللّهمّ انك عفواً تحبّ العفو فاعف عنّا. رواه الترمذی و حسنه.
پس همانطور که ما دوست داریم خداوند از تقصیرات ما در گذرد، باید از بندگان خدا بگذریم و از خطاهایشان چشم‌پوشی کنیم. خدای متعال می‌فرماید: باید مؤمنان عفو و صفح پیشه کنند و از بدیها درگذرند، آیا دوست نمی‌دارید که خدا هم در حق شما مغفرت (و احسان) فرماید؟ و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است). نور ۲۲
خداوندا من از خطاهای بندهایت گذشتم پس مرا بیامرز و از لغزش‌هایم بگذر.
۲۸- در ماه رمضان می‌آموزیم:
انسان مؤمن هرگاه خداوند توفیق طاعت به او داد، همیشه بین امید به قبولی و ترس از عدم مقبولیت از سوی خداوند قرار دارد، پس نه به اعمال نیکش مغرور و نه از رحمت خداوند نا امید می‌شود. همانطور که خدای متعال می‌فرماید: آیا آن‌کس که شب و روز به کفر و عصیان مشغول است بهتر است یا آن‌کس که ساعات شب را به طاعت خدا به سجود و قیام پردازد و از عذاب آخرت ترسان و به رحمت الهی امیدوار است؟ بگو: آیا آنان که اهل علم و دانشند با مردم جاهل نادان یکسانند؟ منحصرا خردمندان متذکر این مطلبند) زمر ۹
۲۹- در ماه رمضان می‌آموزیم:
نفس انسان هر از گاهی نیاز به تزکیه خواهد داشت و اینکه از گناه و فحشا خود را پاک گرداند، در زکات فطر بنگرید که رسول خدا(ص) آن را که غذا دادن به نیازمندان است برای پاک گرداندن روزه‌دار از بدی و فحشا قرار داد. رواه أبو داود به اسناد حسن.
۳۰- در ماه رمضان می‌آموزیم: هر مسلمانی که خداوند توفیق روزه ماه رمضان را تا آخرین روز به او داد، بر او واجب است که تکبیر و شکرگزاری خداوند را به جای آورد و در روز عید خوشحال باشد که از این فضل و نعمت بهرمند گشته است. خدای متعال می‌فرماید: و خواسته تا اینکه عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را هدایت فرمود، باشد که (از این نعمت بزرگ) سپاسگزار شوید. البقرة ۱۸۵
- افزودن نظر جدید
- 499 بازدید
-
نسخه مناسب چاپ